Emtia Günlüğü: Orta Doğu riskleri devam ediyor

Geçen hafta petrolde yaşanan satış dalgasının ardından, ABD ve İngiltere'nin hafta sonu Husilere karşı düzenlediği saldırıların ardından piyasalar bugün biraz daha güçlü açıldı.

• Enerji - Orta distilat desteği
• Metaller - Çin'de metal stokları artıyor

Enerji - Orta distilat desteği

Petrol piyasası geçen hafta önemli ölçüde zayıfladı ve ICE Brent %7,4'ten fazla değer kaybederek 80 ABD$/varil seviyesinin altına geriledi. İsrail ve Hamas arasındaki ateşkes umutları bu zayıflığın bir kısmına neden oldu. Ancak şimdilik bir ateşkes yakın görünmüyor. Cuma günü beklenenden çok daha güçlü bir ABD istihdam raporu da bir miktar baskı yaratacak ve ABD Fed'in yakın zamanda faizleri düşürmeye başlayıp başlamayacağını sorgulayacaktı. Ancak bu sabah, Husilerin misilleme yapacaklarını söylediği ABD ve İngiltere'nin hafta sonu Husilere yönelik yeni saldırılarının ardından petrol daha güçlü bir açılış yaptı. Kızıldeniz'deki gelişmeler bazı fiziki piyasalar üzerinde etkili olsa da, genel olarak petrol arzı etkilenmedi. Ayrıca, petrol piyasası 1Ç24'te büyük ölçüde dengelenmiş durumda ve OPEC büyük miktarda yedek kapasite ile piyasayı oldukça rahat bırakıyor. Ancak, gerilimin Orta Doğu'nun diğer bölgelerine yayılması halinde bu durum hızla değişebilir.

Orta distilat ürünleri, ICE gazyağı krakerinin 30 ABD$/varil seviyesinde kalmasıyla nispeten iyi desteklenmeye devam ediyor. Orta distilatların Orta Doğu ve Asya'dan Avrupa'ya sevkiyat sürelerinin uzaması Avrupa'da bir miktar sıkışıklığa yol açıyor. Avrupa, AB'nin Rus petrolü ve rafine ürünlerine getirdiği yasaktan bu yana Asya ve Orta Doğu'dan gelen orta damıtılmış ürünlere giderek daha bağımlı hale geldi.

Son pozisyonlama verileri, spekülatörlerin ICE Brent'teki net uzun pozisyonlarını son raporlama haftasında 53.269 lot artırarak geçen Salı günü itibariyle 261.416 lota çıkardığını gösteriyor - Eylül ayından bu yana tutulan en büyük pozisyon. Ancak, bu hareketin büyük kısmının yeni alımlardan oluştuğu ve geçen Salı gününden bu yana Brent'teki fiyat hareketi göz önüne alındığında, bu yeni uzun pozisyonların büyük bir kısmının çoktan likide edilmiş olması muhtemeldir.

Avrupa doğal gaz fiyatları son zamanlarda bir miktar güçlenmiş olsa da, piyasanın sınırlı bir yükseliş görmesi muhtemel. TTF 30 EUR/MWh'in altında işlem görmeye devam ediyor ve depolamanın %69'dan fazlası dolu (5 yıllık ortalama %56'ya kıyasla) Avrupa'nın bu ısıtma sezonundan çok rahat bir depolama ile çıkacağına inanmaya devam ediyoruz. Herhangi bir arz şoku veya talep artışı olmaması durumunda, ısıtma sezonunun sonuna doğru ilerledikçe daha fazla düşüş görüyoruz.

Metaller - Çin'de metal stokları artıyor

Şanghay Vadeli İşlemler Borsası (ShFE) verilerine göre tüm baz metaller için haftalık stoklar geçen hafta artış gösterdi. Haftalık bakır stokları Cuma günü itibariyle 18.245 ton artışla 68.777 tona yükselerek 21 Temmuz 2023'ten bu yana en yüksek seviyeye ulaştı. Diğer metaller arasında, çinko stokları 5.235 ton artışla 27.882 tona yükselirken (1 Aralık 2023'te sona eren haftadan bu yana en yüksek), alüminyum ve nikel stokları geçen hafta sonunda sırasıyla bir önceki haftaya göre %4,6 ve %3,3 arttı.

CFTC'den gelen son pozisyonlama verileri, COMEX altındaki yönetilen para net uzun pozisyonlarının geçen hafta 4.639 lot azalarak 30 Ocak itibariyle 71.976 lota gerilediğini ve 17 Ekim 2023'te sona eren haftadan bu yana en düşük seviyeye indiğini gösteriyor. Özellikle Cuma günkü güçlü ABD istihdam raporunun ardından Fed'in faizleri daha uzun süre yüksek tutabileceğini düşündüren bir sonraki açıklama daha fazla satış gösterebilir.

Emtia Günlüğü: IEA petrol piyasasının iyi beslendiğini düşünüyor

Orta Doğu'daki gerilimin sürmesi nedeniyle petrol dün yükseldi. Daha güçlü hisse senedi piyasaları da bir miktar destek sağlayabilirdi.

• Enerji - IEA rahat bir pazar görüyor
• Tarım - Brezilya'da kahve üretiminin artacağı tahmin ediliyor

Enerji - IEA rahat bir pazar görüyor

ICE Brent, ABD'nin Yemen'deki Husilere karşı yeni hava saldırıları düzenlemesiyle dün neredeyse %1,6 oranında yükselirken, hisse senedi piyasalarındaki güç de piyasayı destekledi.

Ancak, IEA'nın son aylık petrol piyasası raporu bir miktar düşüş gösterdi. Kurum, küresel petrol talebi artışının 2023'teki 2,3 milyon varil/gün seviyesinden 2024'te 1,2 milyon varil/gün seviyesine yavaşlayacağını tahmin ediyor. Bu kısmen COVID sonrası talep toparlanmasının artık büyük ölçüde geride kalmasından kaynaklanırken, bu yıl GSYİH büyümesinin de çoğu büyük ekonomi için trendin altında olması bekleniyor. IEA, küresel petrol arzının 2024 yılında neredeyse tamamı OPEC+ dışı üretimden kaynaklanacak şekilde 1,5 milyon varil/gün artmasını bekliyor. OPEC+ üretiminin büyük ölçüde değişmemesi beklenmekle birlikte, yılın geri kalanı için OPEC+ politikasına bağlı olacaktır. IEA, OPEC+'nın mevcut gönüllü kesintilerini 2Ç24'te gevşetmesi halinde petrol piyasasında önemli bir fazlalık olacağını öngörüyor.

EIA'nın haftalık envanter raporu, ABD ticari ham petrol stoklarının geçen hafta 2,49 milyon varil azaldığını ve ham petrol ihracatının 1,71 milyon varil/gün arttığını gösteriyor. Rafine ürün stoklarında artış görüldü. Benzin ve distilat stokları sırasıyla 3,08 milyon varil ve 2,37 milyon varil arttı. Önümüzdeki hafta açıklanacak veriler, ABD'nin büyük bölümünde dondurucu hava koşulları nedeniyle çeşitli kesintilerin yaşandığı bir dönemi kapsayacak. Kuzey Dakota'da yaşanan kesintiler nedeniyle ham petrol üretiminin düşmesi beklenirken, dondurucu soğukların Körfez Kıyısı'ndaki rafinerileri çalışma oranlarını düşürmeye itmesi nedeniyle rafineri faaliyetlerinin de düşmesi bekleniyor. ABD Körfez Kıyısı'ndaki rafineri kapasitesinin yaklaşık %15'inin soğuk hava nedeniyle etkilendiği tahmin ediliyor.

Tarım - Brezilya'da kahve üretiminin artacağı tahmin ediliyor

Brezilya tarım ajansı CONAB, 2024 sezonuna ilişkin ilk tahminlerinde Brezilya'nın kahve üretiminin yıllık %5,5 artışla 58,1 milyon çuvala yükselmesini bekliyor. Kurum, elverişli hava koşulları ve olumlu bir altı aylık yılın kahve hasat alanını 2024 sezonu için %0,8 artırarak 2,3 milyon hektara çıkaracağını belirtti.

Çin Gümrüğü'nden alınan son ticaret rakamları, mısır ithalatının Aralık ayında yıllık %470'ten fazla artışla 4,95 milyon tona yükseldiğini, kümülatif ithalatın ise geçen yıla göre %31 artışla 27,1 milyon tona ulaştığını gösteriyor. Çin'in daha fazla GDO'lu (Genetiği Değiştirilmiş) mısır çeşidinin ithalatına ve üretimine onay vermesi nedeniyle ithalat hızı yakın vadede yüksek kalmaya devam edebilir. Buğdayda ise aylık ithalat geçen aya göre %44 düşüşle 610kt'a geriledi. Bununla birlikte, kümülatif ithalat 2023 yılında yıllık %21,5 artışla 12,1 milyon tona ulaştı.

Kızıldeniz krizi emtia piyasaları için ne anlama geliyor?

İran destekli Yemenli Husilerin Kızıldeniz'den geçen ticari gemilere yönelik saldırıları bazı armatörleri Süveyş Kanalı ve Kızıldeniz üzerinden sefer yapmak konusunda isteksiz hale getirdi. Bunun yerine Güney Afrika üzerinden geçen daha uzun ve daha pahalı rotayı tercih ediyorlar. Peki, tüm bunlar emtia piyasaları için ne anlama geliyor?

• Küresel petrol akışı
• Kızıldeniz LNG akışları için giderek daha önemli hale geliyor
• Gerilimler metal sevkiyat sürelerini ve maliyetlerini artırıyor
• Tarımsal akışlar daha az endişe verici

Kızıldeniz'de ticari gemilere yönelik saldırılar son dönemde yoğunlaştı ve henüz gerilimin azalacağına dair bir işaret yok gibi görünüyor. ABD ve İngiltere'nin de Yemen'deki Husilere karşı hava saldırıları düzenleyerek misilleme yaptığını gördük. Husilerin bu saldırılara nasıl karşılık vereceği ve bölgedeki diğer aktörleri de yanlarına çekme riski taşıyıp taşımadıkları belirsizliğini koruyor. Ancak gerilimin tırmanmasının hem akışlarda aksama riskini hem de daha fazla nakliyecinin rotasını Güney Afrika'ya çevirme olasılığını artırdığı açık.

Emtia piyasaları için artan gerilim, enerji piyasalarının en savunmasız olduğu arz riskleri oluşturuyor. Ancak petrol ve LNG için henüz arz üzerinde temel bir etki görmüyoruz. Rafineriler ve tüketiciler, tedarik zincirleri daha uzun rotaya uyum sağladıkça başlangıçta bir miktar sıkışıklık yaşayabilir. Belirsizlik ve yayılma riski göz önüne alındığında, petrol fiyatlarının nispeten iyi desteklenmeye devam etmesi muhtemeldir. Petrol fiyatlarının önemli ölçüde yükseldiğini görmek için daha fazla tırmanış ve/veya petrol arzında anlamlı bir kayıp görmemiz gerekecek.

Küresel petrol akışı

Bölgedeki petrol üretim seviyesi göz önüne alındığında Kızıldeniz üzerinden petrol akışının önemli olması şaşırtıcı değil. Toplam küresel deniz petrol ticaretinin yaklaşık %12'si, hem ham petrol hem de rafine ürünlerin büyük akışlarının yanı sıra Kızıldeniz'den geçmektedir. Ve bu, Akdeniz ve Avrupa'ya doğru kuzeye yönelen akışların yanı sıra nihayetinde Asya'ya giden güneye yönelen akışlar için de geçerlidir.

EIA'ya göre 2023'ün ilk yarısında 9,2 milyon varil/gün petrol (hem ham petrol hem de rafine ürünler) Süveyş Kanalı ve SUMED boru hattından geçmiştir. Bu arada, Yemen ve Cibuti arasındaki geçiş noktası olan Bab el-Mandeb Boğazı'ndan 8,8 milyon varil/gün geçmiştir. Kızıldeniz'den (Doğu-Batı ham petrol boru hattı aracılığıyla) Avrupa'ya ihraç edilen bazı Suudi akışları olacağı göz önüne alındığında, Süveyş ve SUMED üzerinden geçen hacimler daha büyüktür.

Rusya'nın Ukrayna'yı işgalinden bu yana, güneye Asya'ya doğru petrol akışında bir artış olmuştur. Bu durum AB'nin Rus petrolü ithalatını yasaklamasının bir sonucu olup, Rusya'nın başta Hindistan ve Çin olmak üzere alternatif varış noktalarına sevkiyat yaptığı görülmektedir. Başta Suudi Arabistan olmak üzere bazı Orta Doğu ülkeleri de daha büyük miktarlarda Rus rafine ürünleri aldı.

Avrupa ayrıca Rusya-Ukrayna savaşından bu yana Asya ve Orta Doğu'dan bu rota üzerinden daha fazla orta distilat çekecek. Refinitiv - Reuters nakliye verilerine göre, 2021 yılında Orta Doğu ve Asya'dan Avrupa'ya orta distilat (gaz yağı/jet yakıtı) akışı ortalama 490 bin varilin biraz üzerindeyken, 2023 yılında bu akışların ortalaması neredeyse 860 bin varildi. Bunun büyük bir kısmı Kızıldeniz üzerinden gerçekleşecektir.

Giderek artan sayıda nakliyeci, bölgeden geçmekten kaçınacaklarını ve bunun yerine Ümit Burnu'nu dolaşacaklarını duyurmaktadır. Aralık ayında Kızıldeniz'den geçen tanker trafiği iyi seyrederken, Ocak ayında özellikle ABD ve İngiltere'nin Yemen'deki hava saldırılarından sonra baskı altına girmeye başladı. Bu durum açıkça daha uzun sefer süreleri anlamına geliyor ki bu da piyasa uyum sağladıkça petrol ve ürünlerinde bir miktar sıkışıklığa yol açabilir. Ayrıca tanker mevcudiyetini azaltacak ve fiyatları yukarı çekecektir.

Günlük tanker transit çağrılarının 7 günlük hareketli ortalaması

Bu bölge üzerinden petrol akışına yönelik risk, özellikle bu güzergâh üzerinden büyük miktarda ham petrole bağımlı olan bazı ithalatçılar için endişe kaynağı olacaktır. Hindistan, Rus petrolüne artan bağımlılığı ile öne çıkmaktadır. Rus akışlarının saldırı riski olmadan bölgeden geçebileceğini düşünsek de Hindistan, özellikle son dönemde yaşanan gerginlik göz önüne alındığında, tedarik kaynaklarını çeşitlendirmenin ihtiyatlı olacağını düşünebilir. Böyle bir durumda, Urallar üzerinde iskonto için bir potansiyel görme ihtimalimiz olabilir.

Şimdilik, mevcut durum giderek artan sayıda tankerin yön değiştirmesine yol açarken, petrolün varış noktasına taşınamadığını veya petrol arzının azaldığını görmediğimizi belirtmek önemlidir. Başlangıçta, tedarik zincirleri daha uzun nakliye sürelerine uyum sağladıkça rafineriler için bir miktar sıkışıklığa yol açabilir. Ayrıca tanker kapasitesinin daha uzun seferlerle başa çıkmak için yeterli olup olmadığını da görmemiz gerekecek. Şimdilik Kızıldeniz saldırıları petrol dengemizi değiştirmiyor.

Petrol piyasası için daha büyük bir risk, durumun yayılarak Hürmüz Boğazı'ndan geçen petrol akışında kesintilere yol açmasıdır. Bu riskin düşük olduğuna inanmakla birlikte, özellikle İran'ın yakın zamanda Umman Körfezi'nde bir petrol tankerine el koymasının ardından izlenmesi gerekiyor. Boğazdan günde 20 milyon varilden biraz fazla petrol akmaktadır ki bu da küresel tüketimin yaklaşık %20'sine denk gelmektedir. Sadece Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri Hürmüz Boğazı'ndan kaçınmak için boru hattı kapasitesine sahiptir. Aralarında yaklaşık 6,5 milyon varil/gün kapasite bulunmaktadır.

Basra Körfezi petrol akışını riske sokacak bir tırmanmanın petrol piyasası ve küresel ekonomi için çok daha büyük bir endişe kaynağı olacağı açıktır. Gemiler Ümit Burnu'nu dolaşarak Kızıldeniz'den kaçınabilir. Ne yazık ki, Suudi Arabistan ve BAE'nin boru hattıyla yaptığı bazı akışlar dışında, Basra Körfezi'nden yapılan akışların büyük kısmı için alternatif güzergahlar bulunmamaktadır. Hürmüz Boğazı tek seçenektir.

Kızıldeniz LNG akışları için giderek daha önemli hale geliyor

Kızıldeniz üzerinden LNG akışları son zamanlarda artış göstermiştir. Küresel LNG ticaretinin yaklaşık %8'i artık bu bölgeden geçiyor.

ABD'nin LNG ihracat kapasitesi arttıkça, bu rota üzerinden Asya'ya daha fazla LNG gittiğini görüyoruz. Bu durum, kuru hava nedeniyle Panama Kanalı üzerinden sevkiyatın kısıtlandığı şu günlerde özellikle geçerlidir. Rusya'nın Avrupa'ya boru hattıyla gönderdiği gazın durması nedeniyle Avrupa giderek daha fazla LNG'ye bel bağlıyor ve bu da Avrupa pazarını LNG pazarındaki gelişmelere karşı daha savunmasız bırakıyor.

Orta Doğu'da Katar, Avrupa'nın en büyük LNG tedarikçisi konumunda. Katar 2023 yılında Avrupa'ya 20 milyar metreküpten biraz daha fazla LNG gönderecek ve bu da Avrupa'nın toplam LNG ithalatının %16'sını oluşturacak. Umman ve BAE'den de bazı marjinal hacimler var. Bu akışların hepsi Kızıldeniz ve Süveyş Kanalı'ndan geçecektir.

LNG taşıyıcıları son saldırılardan kaçınmayı başarmış olsa da, giderek artan sayıda taşıyıcı Kızıldeniz'den kaçınmaktadır. Bu durum ABD LNG'si için de geçerli olacaktır ve son raporlar Katar'ın da LNG'sini Kızıldeniz üzerinden göndermekten kaçınacağını göstermektedir.

Durum kötüleşirse, kısa vadede bazı aksaklıklara ve daha uzun nakliye sürelerine yol açabilir - ancak esnekliğin olduğu yerlerde, ticaret akışlarında değişimler görmemiz bekleniyor. Bu, Asya'ya gidecek olan ABD LNG'sinin Avrupa'ya yönlendirilmesini ve Orta Doğu (Katar) LNG'sinin Avrupa yerine Asya'ya gitmesini içerebilir. Bunu yaparken, bu akışlar Kızıldeniz'den kaçınacak ve Güney Afrika çevresindeki daha uzun rotayı kullanmak zorunda kalmayacaktır.

Bu durumun LNG piyasası için daha büyük bir sorun haline geldiği nokta ise Hürmüz Boğazı'nda bir aksaklık yaşanması halinde Katar LNG akışının riske girecek olması. Katar 2023 yılında tahmini 108 milyar m3 LNG sevkiyatı gerçekleştirerek küresel LNG arzının yaklaşık %20'sine sahip üçüncü en büyük tedarikçi konumuna geldi.

Gerilimler metal sevkiyat sürelerini ve maliyetlerini artırıyor

Konteynerlerle taşınan metaller için Kızıldeniz'deki çatışma yukarı yönlü bir risk oluşturuyor. Konteyner yükleri, yeniden yönlendirmeden en çok etkilenen, nakliye sürelerini artıran, sevkiyatları geciktiren ve navlun maliyetlerini artıran yüklerdir.

Kanaldan geçen tonajın yaklaşık yarısı konteynırla taşınan mallardan oluşuyor ve bu da kanalı konteynır ticareti için en önemli arter haline getiriyor. Clarksons'a göre Aralık ortasından sonraki üç hafta içinde Süveyş rotasındaki konteyner gemilerinin yaklaşık %80'i rotasını değiştirmek zorunda kaldı ve bu oran Ocak ayının ilk haftasında %90'a ulaştı. Pazar liderleri MSC ve Maersk, sadece üç hafta içinde 60'tan fazla konteyner gemisini Cape çevresine yönlendirdi. Hapag Lloyd, Cosco, ONE, Evergreen, HMM ve ZIM gibi diğer büyük konteyner gemileri de aynı yolu izledi.

Bu durum navlun fiyatlarını artırıyor ve konteyner fiyatları şimdiden üç kattan fazla arttı. Ayrıca teslimat sürelerine haftalar ekliyor. Yüksek nakliye maliyetlerinin eninde sonunda metallerin son satış fiyatlarına yansıtılması gerekecek.

Alüminyum için bu durum, özellikle LME fiyatından ziyade primler açısından fiyatların yükselmesine neden oluyor. Fastmarkets verilerine göre, Rotterdam'da birincil alüminyum primleri aylar süren düşüşün ardından Aralık başından bu yana yaklaşık %10-15 oranında arttı.

LME forward spreadleri geniş bir kontangoda yer almaya devam ederek primlere daha fazla destek sağlıyor. Alüminyum nakit/üç aylık kontratı en son ton başına 48,50$ kontango seviyesindeydi. Orta Doğu, alüminyum tedariki söz konusu olduğunda Avrupa için kilit pazarlardan biri ve buradaki herhangi bir aksaklık primleri destekleyebilir.

Avrupa, yakınlardaki arzın kısıtlı olması nedeniyle büyük ölçüde alüminyum ithalatına bel bağlıyor. Nakliye kesintileri, Batı Avrupa alüminyum üretiminin bu yüzyılın en düşük seviyesinde olduğu bir döneme denk geliyor. Aralık 2021'den bu yana Avrupa'da küresel toplamın %2'sini oluşturan çeşitli üretim kesintileri gerçekleşti. Rusya'nın Ukrayna'yı işgalinin ardından yükselen enerji maliyetleri üreticilerin marjlarını sıkıştırdı ve özellikle alüminyum gibi enerji yoğun metaller bundan etkilendi.

Son birkaç aydaki düşük primler de Avrupa'ya malzeme sevkiyatı için teşvikleri zayıflattı ve bu da önümüzdeki aylarda talebin beklenenden daha fazla artması durumunda alüminyum piyasasındaki birçok kişiyi tampon stoklardan yoksun bıraktı.

Ülkelere göre Avrupa birincil alüminyum ithalatı (2022)

Tarımsal akışlar daha az endişe verici

Tarımsal akışların Kızıldeniz'deki gelişmeler nedeniyle önemli ölçüde kesintiye uğraması daha az olasıdır. Bununla birlikte, ABD tahılının Panama Kanalı yerine Süveyş Kanalı üzerinden Asya'ya giden daha uzun rotayı tercih ettiğini görüyoruz. Bu artan akışlar, Panama Kanalı'nda devam eden kısıtlamalar nedeniyle ortaya çıkmıştır. Bu sevkiyatların artık Süveyş Kanalı'ndan kaçınmak ve Ümit Burnu'nu dolaşmak zorunda kalması halinde sefer sürelerinin daha da artacağı açıktır.

Buna ek olarak, Kızıldeniz'de konteyner gemilerinin bölgeden kaçınması nedeniyle konteynerle rafine beyaz şeker ihraç etmekte zorlanabilecek birkaç bağımsız şeker rafinerisi bulunmaktadır. Bu durum potansiyel olarak bölgedeki ve Afrika'nın bazı bölgelerindeki bazı iç pazarlarda sıkışıklığa yol açabilir. Tabii ki bu durum sadece şeker için geçerli değil. Konteynerlerle taşınan bir dizi tarımsal üründe de aksamalar yaşanabilir.

Kızıldeniz saldırılarının tarım piyasaları üzerinde potansiyel dolaylı etkileri de bulunmaktadır. Saldırılar devam eder ve gecikmelerin artmasına yol açarsa, çiftçiler girdi maliyetlerinin arttığını görebilir. Bu da daha yüksek mazot fiyatları ve potansiyel olarak daha yüksek gübre fiyatları şeklinde ortaya çıkacaktır.

Emtia Günlüğü: USD'deki artış Enerji kompleksini baskılıyor

Orta Doğu'daki gerilim devam ederken, bir Fed yetkilisinin açıklamaları ve dün ABD dolarında görülen artış emtia kompleksinin büyük bir kısmını geride bıraktı.

• Enerji - Kızıldeniz gerilimi sürüyor
• Metaller - Fed'in faiz indirimine gideceğine dair beklentilerin azalmasıyla bakır düştü.

Enerji - Kızıldeniz gerilimi sürüyor

Petrol piyasaları Orta Doğu'daki gelişmelere rağmen oldukça dalgalı bir seyir izlemeye devam ediyor. Husiler Kızıldeniz'de bir ticari gemiye daha saldırırken, ABD Yemen'de Husilere karşı yeni saldırılar düzenledi. Ve daha fazla nakliyeci bölgeden uzak duracağını açıkladı. Bir Fed yetkilisinin yorumlarının 2024 yılında altı faiz indirimine kadar piyasa beklentilerini sorguladığı görüldükten sonra daha geniş bir riskten kaçış hareketi petrolü geri çekmiş gibi görünüyor. ABD hazine tahvillerinin getirileri yükselirken, ABD doları da ralli yaptı.

Kızıldeniz'deki aksaklıkların da orta distilat doğu-batı arbleri üzerinde etkili olduğu ve arblerin genişlediği görülüyor. Avrupa'nın Orta Doğu ve Asya'dan gelen orta distilatlara olan bağımlılığı Rusya/Ukrayna savaşından bu yana arttı ve Kızıldeniz'deki gelişmelerle birlikte sevkiyatların Avrupa'ya ulaşması daha uzun sürecek ve bu da Avrupa orta distilatlarına göreceli bir destek sağlayacak.

ABD'deki dondurucu soğuk hava koşulları, Kuzey Dakota'daki Bakken'de petrol arzında kesintilere yol açtı ve eyaletin üretiminin yaklaşık yarısına denk gelen 650 bin varil/günlük üretim devre dışı kaldı. Buna ek olarak, donma koşulları Teksas'taki rafineri operasyonlarını da etkiledi ve birkaç rafineri çalışma oranlarını düşürdü. Bakken'deki üretim düşüşleri bölgedeki fiziki petrol farklarının bir miktar artmasını sağladı.

EIA dün yayınladığı son Sondaj Verimliliği Raporu'nda ABD kaya petrolü üretiminin Şubat ayında aylık 2 bin varil/gün düşüşle 9,68 milyon varil/gün olacağını, kaya gazı üretiminin ise 187 mmcf/gün düşüşle 98,89 bcf/gün olacağını tahmin ediyor. Bu arada, açılmış ancak tamamlanmamış kuyu sayısı (DUCs) Aralık sonunda aylık 64 düşüşle 4.374'e geriledi. Sondaj faaliyetleri ay içinde biraz toparlanmış olsa da, kuyu tamamlama hızından daha düşüktü.

ABD doğal gazı dün önemli bir baskı altında kaldı ve ön ay vadeli Henry Hub kontratları %12'den fazla düştü. ABD'nin büyük bir bölümünde dondurucu soğuklar görülürken, hava tahminleri bu ayın ilerleyen günlerinde havanın daha ılıman olacağı yönünde. Bu arada, Avrupa'da TTF, ön ay kontratının üst üste ikinci gün 30 EUR/MWh'nin altına inmesiyle baskı altında kalmaya devam ediyor. Kuzey Batı Avrupa'da da önümüzdeki haftadan itibaren havanın ılımanlaşması beklenirken, depolar şu anda %79 civarında dolu ve bu oran 5 yıllık ortalama olan %67'nin oldukça üzerinde. Arz şokları ya da talep artışları olmaması durumunda, fiyatların rahat depolamaya bağlı olarak baskı altında kalması muhtemel.

Enerji takviminde bugün OPEC, 2024 yılına ilişkin son görünümünü de içeren aylık petrol piyasası raporunu açıklayacak. Rapor, OPEC'in rakamlarının mevcut gönüllü kesintilerin 2Ç24'e taşınması gerekliliğine işaret edip etmediğine ışık tutacak. API ayrıca ABD haftalık petrol stok rakamlarını da açıklayacak. Bu açıklama Pazartesi günü ABD'de resmi tatil olması nedeniyle ertelenmişti.

Metaller - Fed'in faiz indirimine gideceğine dair beklentilerin azalmasıyla bakır düştü

Bakır Salı günü, karışık gelen ABD ekonomik verilerinin ardından Fed'in faiz indirimlerini ertelemek zorunda kalabileceğine dair artan bahislerle geriledi. Yüksek faiz oranları ve güçlenen dolar son iki yılda metaller üzerinde baskı oluşturdu. Fed'in faiz patikasının bakırın kısa vadeli fiyat görünümünü yönlendirmeye devam edeceğine inanıyoruz. Swap piyasaları, geçen hafta sonunda %79 olan Fed'in Mart ayına kadar faiz indirimine gitme ihtimalini %68 olarak fiyatlıyor. Ancak ABD faizleri daha uzun süre yüksek kalırsa, bu daha güçlü bir ABD dolarına ve daha zayıf yatırımcı duyarlılığına yol açacak ve bu da bakır fiyatlarının düşmesine neden olacaktır.

Biz temel analiz değerlendirmeleriyle bakır talebi için kısa vadeli görünümün aşağı yönlü ve nötr olduğuna inanıyoruz ve Fed faiz indirimlerinin başlangıç noktası olması gereken yılın ikinci çeyreğinden önce fiyatlarda önemli bir toparlanma öngörmüyoruz.

Emtia Günlüğü: Orta Doğu'da gerilim tırmanıyor

ABD ve İngiltere'nin Yemen'de Husilere karşı hava saldırıları düzenlemesi ile Orta Doğu'da jeopolitik riskler artmaya devam ediyor. İran'ın Umman Körfezi'nde bir petrol tankerine el koyması ise petrol piyasaları için daha endişe verici bir gelişme.

• Enerji - gerilim artıyor
• Metaller - Şili bakır üretimi tahminlerini düşürdü
• Tarım - IGC tahıl üretim tahminlerini yükseltti

Enerji - gerilim artıyor

Orta Doğu'daki gerginlik artmaya devam ediyor. Bu hafta Husilerin Kızıldeniz'deki saldırıları yoğunlaştı ve ABD ile İngiltere'nin Yemen'deki Husilere karşı hava saldırıları düzenleyerek karşılık verdiği bildirildi. İran'ın Umman Körfezi'nde bir petrol tankerine el koyması da gerilimi arttırıyor. Bu gibi olayların daha düzenli hale geldiğini görürsek bu durum petrol piyasaları için endişe verici olacaktır. Umman Körfezi, petrol akışları için kritik bir tıkanma noktası olan Hürmüz Boğazı'na çok yakın. Hürmüz Boğazı'ndan günde 20 milyon varilden fazla petrol geçmektedir ki bu da küresel tüketimin yaklaşık %20'sine denk gelmektedir. Dolayısıyla, bu bölgedeki petrol akışında yaşanacak daha önemli aksaklıkların piyasalar için çok daha endişe verici olacağı açıktır. Gemilerin yön değiştirip Güney Afrika'da daha uzun bir rota izleyebildiği Kızıldeniz'in aksine, Hürmüz Boğazı'ndan geçen gemiler için çok az alternatif var. Suudiler ve BAE, Hürmüz Boğazı'ndan kaçınan yaklaşık 6,5 milyon varil/gün kapasiteli boru hatlarına sahiptir, ancak petrol akışının geri kalanı risk altında olacaktır. Şimdilik Basra Körfezi'nden petrol akışında önemli bir aksama riskinin düşük olduğuna inanıyoruz, ancak petrol arzı ve fiyatları üzerindeki potansiyel etkisi göz önüne alındığında kesinlikle göz önünde bulundurulmaya değer.

Petrol fiyatları dün oldukça iyi desteklenirken, bu gelişmeler göz önüne alındığında hareket oldukça mütevazı oldu. ICE Brent gün içinde sadece %0,79 artış kaydetti. Muhtemelen, beklenenden daha yüksek çıkan ABD TÜFE verisi, Fed'in faiz oranlarını piyasadaki birçok kişinin beklediği kadar kısa sürede düşürmeyeceğini gösterdiğinden petrolü geride tutmuş olabilir.

Insights Global'in son verileri, ARA bölgesindeki rafine ürün stoklarının geçen hafta 224kt artarak 5,29mt'a yükseldiğini gösteriyor. Artış ağırlıklı olarak 176kt artışla 1,96mt'a yükselen gazyağı stoklarından kaynaklandı. Bununla birlikte, bölgedeki gaz yağı stokları yılın bu dönemi için 5 yıllık ortalamanın oldukça altında kalmaya devam ediyor. Diğer taraftan, Singapur'dan gelen veriler petrol ürünleri stoklarının 262 bin varil azalarak 42,4 milyon varile gerilediğini gösteriyor.

Avrupa gaz piyasası dün oldukça dalgalı bir seyir izledi. TTF ön-ay kontratı 30-31 EUR/MWh aralığında işlem gördü. Bu durum Orta Doğu'da devam eden gerginliğe rağmen gerçekleşti. Avrupa'nın bazı bölgelerinde havaların soğumasıyla birlikte gaz depoları son günlerde daha hızlı bir şekilde dolmaya başladı ve şu anda depolar %82'den biraz daha az dolmuş durumda; bu oran yılın bu dönemi için %70 civarında olan 5 yıllık ortalamanın oldukça üzerinde. Dengemiz hala mevcut ısıtma sezonunu %50'nin üzerinde dolu depo ile bitireceğimizi varsayıyor ve bu da fiyatlarda sınırlı bir artışa işaret ediyor.

Henry Hub dün %1,9'un biraz üzerinde bir artış gösterdi ve piyasa Cuma günü erken işlemlerde güçlenmeye devam etti. ABD doğal gaz depoları geçen hafta 140 milyar varil azaldı; bu rakam piyasanın beklediği yaklaşık 122 milyar varillik düşüşten ve 5 yıllık ortalama 89 milyar varillik düşüşten çok daha fazla. Toplam gaz deposu şu anda 3.336 milyar varil ile 5 yıllık ortalamanın %11,6 üzerinde bulunuyor.

Bugünün enerji takviminde. Baker Hughes'un ABD için olağan kule sayısı verileri ve Tüccarların Taahhüdü raporunun yanı sıra Çin de petrol ve gaz ithalatını içeren Aralık ayına ait ilk ticaret verilerini yayınlayacak.

Metaller - Şili bakır üretimi tahminlerini düşürdü

Cochilco, Şili'nin 2024 yılı bakır üretim tahminlerini proje gecikmeleri nedeniyle üst üste ikinci kez düşürdüğünü açıkladı. Grup, Şili'nin bakır üretiminin bu yıl 5,64 milyon tona, 2025'te 6 milyon tona ve 2034'te 6,43 milyon tona ulaşacağını tahmin ediyor. Üretim 2023 yılında 5.33 milyon tona geriledi. Üretimin 2029 yılında 6,88 milyon ton ile zirve yapması bekleniyor. Dünyanın en büyük bakır tedarikçisi olan Şili, azalan cevher kalitesi, su kısıtlamaları ve daha sıkı izin süreçleriyle mücadele ediyor.

Bakır piyasasının bu yıl sıkılaşması beklenirken, dünya genelinde madencilik faaliyetleri için siyasi risk artmaya devam ediyor. Örneğin, Panama'da Kanada'nın First Quantum madeni ülkede büyük protestolara yol açtı ve kısa süre önce kapanmak zorunda kaldı. Peru'daki protestolar da bakır arz görünümünü tehdit ediyor. Peru'daki madencilik projeleri, çevreye ve su kaynaklarına olası zararlarından endişe duyan ülke genelindeki toplulukların uzun süredir muhalefetiyle karşılaşıyor.

Ancak, arz kesintilerine rağmen, Çin'in eritme ve rafine kapasitesini artırmasının ardından rafine bakır üretiminin yeni rekorlara ulaşmasıyla rafine metalin gelecek yıl fazla vereceği tahmin ediliyor. Shanghai Metals Market'e göre, Çin'in rafine bakır üretimi Aralık ayında bir önceki aya kıyasla %3,9 artışla 999kt'a yükseldi. Bu değişim büyük ölçüde, yeşil enerji sektörünün kırmızı metale olan talebi arttıkça Çin'in bakıra olan stratejik ihtiyacından kaynaklanıyor. Çin'in yıllık bakır eritme kapasitesi yaklaşık 8,8 milyon ton. Hükümetin resmi metal üretim verileri önümüzdeki hafta açıklanacak.

Tarım - IGC tahıl üretim tahminlerini yükseltti

Uluslararası Hububat Konseyi (IGC) son aylık güncellemesinde 2023/24 küresel mısır üretim tahminini 1.223mt'tan 1.230mt'a yükseltirken, tüketim tahminini de 1.213mt'tan 1.218mt'a çıkardı. Bu arada, küresel mısır sonu stoklarının 285mt'tan 287mt'a yükselmesi bekleniyor. Konsey buğday için 2023/24 tüketim tahminlerini değiştirmeyerek 804mt'ta bırakırken, üretim tahminlerini hafif bir artışla 787mt'tan 788mt'a yükseltti. Arzdaki marjinal artışa karşın tüketimin sabit kalması, nihai stok tahminlerini 264mt'tan 266mt'a yükseltti. Soya fasulyesine bakıldığında, konsey küresel nihai stok tahminlerini Kasım ayındaki 62mt'tan 66mt'a yükseltti. Soya fasulyesi üretim tahminleri 395mt'tan 392mt'a düşürülürken, tüketim tahmini de Kasım ayındaki 386mt'tan 384mt'a indirildi.

UNICA'nın iki haftalık son raporuna göre Brezilya'nın orta-güney bölgesinde şeker kamışı kırımı Aralık ayının ikinci yarısında yıllık %79,8 artışla 4,9 mt'a yükseldi. Sezon için toplam şeker kamışı kırımı yıllık %18,8 artışla 644,1 milyon tona ulaştı. Şeker üretimi Aralık ayının ikinci yarısında yıllık %35,6 artışla 236kt'a yükselirken, kamışın %37,1'i şeker üretimine tahsis edildi. Bu sezon şimdiye kadarki kümülatif şeker üretimi yıllık %25,4 artışla 42,1 milyon tona ulaştı. CS Brezilya'nın beklenenden daha güçlü üretimi, 2023/24 için küresel şeker dengesinde büyük değişimlere yol açtı.

Emtia Günlüğü: Rus alüminyumu LME stoklarını domine ediyor

Petrol fiyatları dün EIA'nın düşüş gösteren stok raporuyla baskı altına girerken, Avrupa gaz fiyatları Kızıldeniz'deki gelişmelerle bir miktar destek buldu. Bu arada, LME depolarındaki Rus alüminyumunun payı artmaya devam ediyor ve bu durum LME için bir endişe kaynağı olabilir

• Enerji - Büyük ABD petrol üretimleri
• Metaller - Rus alüminyumu LME stoklarının %90'ına yükseldi
• Tarım - CONAB Brezilya üretim tahminlerini düşürdü

Enerji - Büyük ABD petrol üretimleri

EIA'nın geçen hafta ham petrol stoklarında beklenmedik bir artış olduğunu bildirmesinin ardından petrol fiyatları dün düştü. Bununla birlikte, Husilerin Kızıldeniz'de büyük bir füze ve insansız hava aracı saldırısı başlatmasıyla Orta Doğu'daki gerginlik artmaya devam ediyor. Saldırı hem ticari gemileri hem de savaş gemilerini hedef aldı, ancak raporlar gemilerde herhangi bir hasar veya yaralanma olmadığını gösteriyor.

EIA haftalık envanter verileri, ABD ticari ham petrol stoklarının hafta boyunca 1,34 milyon varil arttığını gösteriyor ki bu, API'nin önceki gün bildirdiği 5,2 milyon varillik çekilişten oldukça farklı. Ham petrol ithalatı bir önceki haftaya göre 654 bin varil/gün düşerken, ihracatın 1,9 milyon varil/gün düşmesi bu artışa neden oldu. Rafineri faaliyetleri de geçen hafta biraz yavaşladı ve kullanım oranları %93,5'ten %92,9'a düştü. Bu düşük faaliyete rağmen, ürün stoklarında önemli artışlar oldu. Benzin ve distilat stokları sırasıyla 8,03 milyon varil ve 6,53 milyon varil arttı. Benzin stokları yaklaşık 245 milyon varil ile 5 yıllık ortalamanın üzerinde seyrediyor. Bu arada, distile ürünlerde art arda yedi hafta boyunca artış görüldü ve bu süre zarfında stoklar 26,8 milyon varil arttı. Ancak distilat stokları hala 5 yıllık ortalamanın altında seyrediyor. Genel olarak, EIA'nın raporu ham petrol ve ürün stoklarındaki büyük artışlarla düşüş eğilimindeydi.

Avrupa gaz fiyatları dün nispeten iyi desteklendi ve TTF %1'den biraz daha fazla yükselerek piyasanın 30 EUR/MWh üzerinde kalmasını sağladı. Husiler tarafından Kızıldeniz'de düzenlenen saldırılar bir miktar destek sağlamış olabilir. Açıkçası, Rusya/Ukrayna savaşından bu yana Avrupa'nın LNG ithalatına daha bağımlı olması nedeniyle, Avrupa piyasası LNG piyasasındaki gelişmelere karşı daha savunmasız olacak. Bu saldırılardan en çok etkilenecek olan Avrupa'ya yönelik akışlar Katar LNG akışları olacaktır. 2023 yılında Avrupa LNG ithalatının yaklaşık %12'si Katar'dan geldi.

Bugün enerji takviminde çok az şey var. Insights Global'den ARA bölgesi için rafine ürün envanter rakamlarını alacağız ve Singapur'un haftalık rafine ürün envanter verileri yayınlanacak. Gaz tarafında ise EIA haftalık depolama verileri raporunu yayınlayacak. Piyasa, ABD'de gaz stoklarının geçen hafta 122 bcf civarında düşerek 5 yıllık ortalama olan 89 bcf'lik düşüşün üzerine çıkmasını bekliyor.

Metaller - Rus alüminyumu LME stoklarının %90'ına yükseldi

LME'nin son verilerine göre, Aralık ayı sonunda LME depolarındaki alüminyumun %90'ından biraz fazlası Rusya menşeliydi. Bu oran, Ukrayna'daki savaşın başlamasından önce %10'un altında ve Kasım ayı sonunda %80'in biraz altında olan orana göre artış gösterdi. Aralık ayında LME'nin stoklarındaki artışın tamamını Rus metali oluşturdu.

LME alüminyum stokları, kısmen İngiltere'nin Rusya'nın metal endüstrisine uyguladığı yeni yaptırımlar nedeniyle geçtiğimiz ay dörtte bir oranında arttı.

Rus alüminyumunun LME'deki payı artmaya devam ederse, bu durum borsanın harekete geçmesine yol açabilir. LME Rus metalini yasaklarsa, bu muhtemelen metal için yükseliş olacaktır. Ancak şimdilik beklenti, hükümetler tarafından hedefli yaptırımlar benimsenmediği sürece LME'nin herhangi bir adım atmayacağı yönünde. LME daha önce Rus metalinin fiziki piyasa katılımcıları tarafından ne ölçüde tüketilmeye devam ettiğine göre hareket edeceğini söylemişti. Alüminyum 2024 yılına hayal kırıklığı yaratan bir başlangıç yaptı ve LME fiyatları bu yıl şimdiye kadar %6'dan fazla düştü.

Tarım - CONAB Brezilya üretim tahminlerini düşürdü

Brezilya'nın tarım ajansı CONAB, 2023/24 sezonu için soya fasulyesi ve mısır üretim tahminlerini, bu ürünlerin ekimini ve gelişimini geciktiren istikrarsız hava koşullarının ardından düşürdü. CONAB aylık raporunda, 2023/24 sezonunda yurtiçi soya fasulyesi üretiminin 155,4 milyon tonluk piyasa beklentisine paralel olarak 155,3 milyon tona ulaşacağını tahmin ederken, 160,2 milyon tonluk önceki tahminin altında kaldı. Mısır üretim tahminleri ise 2023/24 için daha önceki 118,5 milyon tona kıyasla 117,6 milyon tona revize edildi.

Emtia Günlüğü: Libya'da mücbir sebep

Libya'nın en büyük petrol sahasındaki protestolar, bu arz üzerinde mücbir sebep ilan edilmesine neden oldu. Bu arz kesintisi ve Orta Doğu'daki jeopolitik durum petrol piyasasına bir miktar destek sağlamaya devam ediyor

• Enerji - Libya mücbir sebepleri
• Metaller - Demir cevheri mevsimsel talepteki düşüşle geriledi
• Tarım - Nijerya'nın kakao üretimi düşecek

Enerji - Libya mücbir sebepleri

Petrol piyasası geçen hafta yükselmeyi başardı ve Brent 2024 yılının ilk işlem haftasında %2,23 artış gösterdi. Orta Doğu'daki gerilimler ve Libya'daki arz kesintileri petrol fiyatlarına destek sağladı. Her ne kadar 2024'ün ilk yarısında petrol dengesi oldukça rahat olsa da, (Orta Doğu'da herhangi bir tırmanma olmadığı varsayımıyla) önemli artışlar muhtemelen sınırlı olacaktır.

Piyasanın daha rahat olması, Suudilerin Şubat yüklemeleri için açıkladığı son resmi satış fiyatlarına (OSP) da yansıdı. Asya'ya satılan amiral gemisi Arab Light'ın aylık bazda 2$/varil düşerek gösterge fiyatın 1,50$/varil üzerinde kalmasıyla birlikte tüm piyasada düşüşler görüldü. Bu düşüş piyasanın beklediğinden daha büyük oldu. Avrupa, Akdeniz ve ABD'ye ihraç edilen tüm türler için OPS'ler de Şubat ayı için düşürüldü.

Geçen hafta Libya'nın Sharara petrol sahasını (ülkenin en büyüğü) kapatmasına neden olan protestoların ardından, Libya Ulusal Petrol Şirketi sahada mücbir sebep ilan etti. Petrol sahasının kapatılmasıyla Libya'nın toplam petrol üretimi Cuma günü yaklaşık 1,2 milyon varil/günden 981 bin varil/gün seviyesine geriledi. S&P Global Commodity Insights'a göre, yakınlardaki 70 bin varil/gün kapasiteli El-Feel sahası da geçen hafta kapatıldı.

Son pozisyon raporuna göre spekülatörler geçtiğimiz hafta ICE Brent'teki net uzun pozisyonlarını 29.532 lot azaltarak Salı günü itibariyle 169.843 lota indirdi. Bu hareket ağırlıklı olarak piyasaya yeni giren kısa pozisyonlardan kaynaklandı ve brüt kısa pozisyon hafta boyunca 28.578 lot arttı. Bu arada, spekülatörler NYMEX WTI'daki net uzun pozisyonlarını da dönem içinde 35.869 lot azaltarak 89.330 lota düşürdü. Bu azalma da ağırlıklı olarak piyasaya yeni giren kısa pozisyonlardan kaynaklandı. Ancak, Salı gününden bu yana fiyatlarda gördüğümüz artış göz önüne alındığında, bu kısa pozisyonların bir kısmının çoktan kapatıldığını görebiliriz.

Bu hafta enerji takviminde çok fazla bir şey yok. Her zamanki haftalık envanter raporlarının yanı sıra EIA, 2024 için en son ABD petrol üretim tahminlerini ve 2025 için ilk tahminlerini içerecek olan en son Kısa Vadeli Enerji Görünümü'nü yayınlayacak. Geçtiğimiz ay EIA, 2024 ABD üretiminin yaklaşık 190 varil/gün artarak 13,11 milyon varil/gün olacağını tahmin etmişti. ABD üretiminin son aylarda yukarı yönlü sürpriz yapması, petrol piyasasında görülen daha geniş çaplı zayıflığa katkıda bulundu. Cuma günü ise Çin, petrol ithalatını da içeren Aralık ayına ait ilk ticaret verilerini açıklayacak.

Metaller - Demir cevheri mevsimsel talepteki düşüşle geriledi

Demir cevheri Cuma günü talebin zayıflamasıyla düşüşünü ikinci güne taşıdı ve Singapur'da fiyatlar geçen hafta %1'den fazla geriledi. Demir cevheri, Çin'in toparlanmasına ilişkin iyimserlik ve ülkenin emlak sektörüne verilen destek sayesinde Ağustos başından bu yana yaklaşık 40 dolar yükselen fiyatlarla geçen yıl en iyi performans gösteren endüstriyel metal oldu. Piyasa Pekin'den gelecek herhangi bir politika değişikliğine tepki vermeye devam ettikçe demir cevheri fiyatları dalgalı seyretmeye devam edecek ve fiyatlardaki daha fazla toparlanma Çin'den gelecek ekonomik teşviklere bağlı olacak. Teşvik etkisinin beklenenden daha zayıf olması 2024 yılı için aşağı yönlü risk oluşturuyor. Talepteki mevsimsel durgunluk, Çin'deki demir cevheri liman stoklarını 1 Eylül 2023'te sona eren haftadan bu yana en yüksek seviyeye çıkardı. Çin'deki demir cevheri liman stokları üst üste yedi hafta artış gösterdi ve geçen hafta 1,5 milyon ton artarak 116 milyon tona ulaştı. Bununla birlikte, tarihsel olarak stoklar yılın bu zamanı için hala düşük.

Çin Demir ve Çelik Birliği (CISA) verilerine göre, Çin'in önde gelen çelik üreticilerinin çelik stokları Aralık ayı sonunda, Aralık ortasına kıyasla %17,7 düşüşle 12,4 mt seviyesine geriledi. Baowu Steel Group, Shougang Group, HBIS Group ve CITIC Pacific Special Steel Group gibi bazı büyük çelik üreticilerinin bu dönemde birden fazla üretim hattında bakım çalışması gerçekleştirmesi nedeniyle, büyük üreticilerin ham çelik üretimi Aralık ayı ortasında %14 düşüşle 1,67mt/gün seviyesine geriledi.

Tarım - Nijerya'nın kakao üretimi düşecek

Nijerya Ulusal Kakao Birliği 2023/24 sezonu için bir önceki sezonda 270kt olarak bildirilen yerli kakao üretiminin 240kt'a düşmesini bekliyor. Normalden daha şiddetli yağışların kakao ağaçlarına zarar verdiği ve siyah bakla hastalığı salgınına yol açtığı, ayrıca bazı kakao üreticisi eyaletlerde sellere neden olduğu düşünülüyor.

USDA'nın Cuma günü açıkladığı haftalık ihracat satışları raporuna göre 28 Aralık'ta sona eren haftada tahıl sevkiyatları zayıf seyretti. Haftalık mısır ihracat satışları bir hafta önceki 1.253,3kt seviyesinden 367,3kt seviyesine geriledi. Soya fasulyesi için ajans, ABD ihracat satışlarının bir hafta önceki 983,9kt'dan daha düşük olan 202,2kt'a düştüğünü bildirdi. Benzer şekilde, ABD buğday ihracat satışları da bir hafta önceki 318kt'a kıyasla 135,9kt'a düştü.

Son Emtia Vadeli İşlemler Komisyonu (CFTC) verileri, para yöneticilerinin CBOT mısırdaki net düşüş bahislerini geçen hafta 19.700 lot artırdığını ve 2 Ocak itibariyle 197.326 lotluk net kısa pozisyona sahip olduklarını gösteriyor. Benzer şekilde, spekülatörler CBOT buğdaydaki net kısa pozisyonlarını geçen Salı günü itibariyle 718 lot artırarak 60.277 lota çıkardı. Bu arada, para yöneticileri CBOT soya fasulyesinde 4.767 lotluk net uzun pozisyondan 11.629 lotluk net kısa pozisyona geçti; bu hareket büyük ölçüde piyasaya yeni giren kısa pozisyonlardan kaynaklandı.

Emtia Günlüğü: Petrol baskı altında

Suudi Arabistan, düşük petrol talebi ve yeterli arz nedeniyle tüm alıcılar için Ocak ayı teslimatlarına yönelik resmi satış fiyatını düşürdü.

• Enerji - Suudi petrol için resmi satış fiyatını düşürdü
• Metaller - Vale gelecek yıl istikrarlı demir cevheri üretimi bekliyor
• Tarım - ICO kahve tüketim tahminlerini yükseltiyor

Enerji - Suudi petrol için resmi satış fiyatını düşürdü

Petrol fiyatları dün 77,2 ABD$/varil ile son 5 ayın en düşük seviyesine geriledikten sonra bugün yatay seyretmeye devam etti. Suudi Arabistan, petrol talebindeki durgunluk ve petrol fiyatlarındaki düşüş nedeniyle Ocak ayı teslimatları için çoğu alıcıya resmi satış fiyatını düşürdü. Avrupalı alıcılar için Saudi Aramco, Ocak ayı teslimatları için tüm ham petrol türleri için resmi satış fiyatını 2 ABD$/varil düşürdü. Bu indirim, Aralık 2023'te yapılan yaklaşık 2,3 ABD$/varillik indirimin ardından geldi. Suudi Arabistan'ın gösterge sınıfı Arab Light, Kasım 2023 teslimatları için 7,2 ABD$/varil prime kıyasla Ocak 2024'te Avrupalı alıcılar için 2,9 ABD$/varil primle satışa sunulacak. Asyalı alıcılar için prim, Aralık fiyatlarına kıyasla yaklaşık 0,5 ABD$/varil düşüşle Ocak teslimatları için 3,5 ABD$/varil olarak belirlendi. ABD'li alıcılar için primler de tüm kaliteler için 0,3 ABD$/varil düşürüldü.

Bu arada, Amerikan Petrol Enstitüsü (API), ABD ham petrol stoklarının geçen hafta yaklaşık 2,3 milyon varil azalacağı yönündeki piyasa beklentilerinin aksine 0,6 milyon varil arttığını bildirdi. Cushing ham petrol stoklarının ise 4,3 milyon varil arttığı bildirildi. Ürünler tarafında, API benzin ve distile ürün stoklarının da 1 Aralık'ta sona eren haftada sırasıyla 2,8 milyon varil ve 1,9 milyon varil arttığını bildirdi. Daha yaygın olarak takip edilen EIA raporu bugün ilerleyen saatlerde açıklanacak.

Metaller - Vale gelecek yıl istikrarlı demir cevheri üretimi bekliyor

Vale SA, demir cevheri üretiminin 2024 yılında 310mt-320mt üretim öngörüsüyle sabit kalmasını beklerken, bu yıl için 315mt üretim tahmininde bulundu. Diğer büyük üreticilerden Rio Tinto, Pilbara demir cevheri sevkiyatlarının 2024 yılında 323mt-338mt'a yükselmesini beklerken, bu rakam önceki 320mt-335mt tahminlerinden daha yüksek. Demir cevheri pelet ve konsantre üretiminin ise daha önceki 9,3mt-9,8mt tahminlerine kıyasla 9,8mt-11,5mt aralığında olması bekleniyor. Önde gelen üreticilerin istikrarlı üretim beklentileri, türev ürün talebindeki toparlanma beklentileri göz önüne alındığında, hammadde fiyatlarının gelecek yıl da yukarı yönlü yükselişini desteklemeye devam edecektir.

Çin Demir ve Çelik Birliği'nin (CISA) son verilerine göre, Çin'deki başlıca çelik üreticilerinin çelik stokları Kasım ayı sonunda 13 milyon tona (Ocak 2022'den bu yana en düşük seviyeye) gerileyerek Kasım ortasına kıyasla %15,4 azaldı. Çelik üreticilerinin düşen karlara rağmen bu ay üretim faaliyetlerini artırmasıyla, başlıca üreticilerin ham çelik üretimi Kasım ortasına kıyasla %2,4 artışla 2,02mt/gün seviyesine yükseldi.

Dün yayınlanan en son LME COTR raporu, yatırımcıların son maden arzı kesintilerinin ardından geçen Cuma günü itibariyle bakır için net yükseliş pozisyonlarını 11.119 lot artırarak 57.555 lota (1 Eylül'de sona eren haftadan bu yana en yüksek) çıkardığını gösteriyor. Buna karşılık, para yöneticileri dört hafta üst üste yükseldikten sonra çinkodaki net yükseliş bahislerini 5.324 lot azaltarak 32.587 lota düşürdü. Alüminyum için net boğa bahisleri de 1 Aralık'ta sona eren haftada 672 lotluk marjinal bir düşüş kaydetti.

Tarım - ICO kahve tüketim tahminlerini yükseltiyor

Uluslararası Kahve Örgütü (ICO) son raporunda, tüketicilerin artan fiyatlarla mücadele etmek için daha ucuz kahve türlerine yöneleceği beklentisiyle küresel kahve tüketiminin 2023/24 sezonunda yıllık %2,2 artışla 177 milyon çuvala yükselmesini bekliyor. Küresel kahve talebi 2022/23 sezonunda yıllık bazda %2 düşmüştü. Küresel üretim tahminleri de yukarıda belirtilen dönem için %5,8 artışla 178 milyon çuval olarak revize edildi ve sezon sonunda küresel pazar dengesinde 1 milyon çuval arz fazlası bırakıldı.

Avrupa Komisyonu'nun haftalık verilerine göre, sezonun şimdiye kadarki yumuşak buğday ihracatı geçen yılın aynı dönemindeki 15,3 milyon tondan %18 düşüşle 3 Aralık itibariyle 12,5 milyon tona geriledi. Bu sevkiyatların başlıca varış noktaları Fas, Mısır ve Nijerya oldu. Avrupa Birliği'nin mısır ithalatı ise geçen yılın aynı dönemine kıyasla %43 düşüşle 7,4 milyon tona geriledi. AB bu sezon yerli mısır üretiminde bir toparlanma görerek ithalata olan bağımlılığını azalttı.

2024 yılında Döviz ve Emtia piyasalarına yönelik üç çağrı

Gelecek yıl için en çarpıcı döviz beklentileri genel olarak 2024'ün doların nihayet düşüşe geçtiği yıl olacağıdır. En iyi performans gösteren para birimleri en düşük değere sahip olanlar olacak - Avustralya doları ve Norveç kronu öne çıkıyor. Avrupa para birimlerinin başı çekmesini beklenmiyor. 

Petrol piyasasında son dönemde görülen zayıflığa rağmen, gelecek yılın ikinci yarısında dengenin sıkı olması fiyatların yükselmesini sağlayacaktır. Bu arada, Avrupa'nın 2023/24 kışını rahat bir gaz depolamasıyla bitirmesini bekleniyor. Metal piyasasında, Federal Rezerv'in faizleri düşürmeye başlamasıyla altın fiyatlarının 2024 yılında rekor seviyelere ulaşacağı bekleniyor.

Dolar düşüşe geçecek mi

2024 FX raporlarında genel olarak, doların önümüzdeki yıl döngüsel bir gerileme yaşayacağı. Döviz alanında ortaya çıkan büyük ve beklenmedik risk primleri dışında, baskın eğilim ABD büyümesinin Avrupa ve Asya'da görülen zayıf seviyelere yaklaşması, Federal Rezerv'in bir gevşeme döngüsüne girmesi ve doların %5-10 düşmesi. Bu görüş gerçekten de Fed'in faiz oranlarını düşürebilmesine ve ABD getiri eğrisinde temiz bir yükseliş dikleşme eğiliminin ortaya çıkmasına bağlı. Tipik olarak ekonomik döngünün bu aşamasında emtia para birimlerinin daha iyi performans göstermesi gerekir  

Burası çok önemli; bu görüşe yönelik başlıca tehditler, ABD'nin ekonomik gücünün devam etmesi ya da Avro Bölgesi'nde başka bir kimlik krizinin yaşanmasıdır. 2001 yılında Fed'in yaklaşık 500 bp faiz indirimine gitmesine rağmen EUR/USD'nin yükselemediğini hatırlatalım.

Avustralya ve Norveç para birimleri daha iyi performans gösterebilir

Doların boğa trendiyle mücadele etmek bu yılın büyük bir bölümünde boşa kürek çekmek oldu. Dolara meydan okumaya hazırlanan para birimlerinin biraz yardıma ihtiyacı olacak. Ve hem Avustralya doları hem de Norveç kronu cephaneliklerinde değer düşüklüğünü barındırıyor. Bunlar, daha iyi ihracat fiyatlarından sapmanın temel hikaye olduğu orta vadeli adil değer modellerine göre en düşük değere sahip para birimleridir. Aslında, yüksek ABD faiz ortamı bu para birimlerinin bu yılın ikinci yarısında görülen emtia fiyat rallisine uyum sağlamasını engellemiştir.

Avrupa para birimleri gecikmeye hazırlanıyor

Emtia para birimlerinin aksine, ne euro ne de sterlin dolar karşısında özellikle düşük değerlidir. Dolar hikayesinin EUR/USD'yi 2024'e kadar yukarı çekmeye yeteceği düşünülüyor - yılsonu hedefleri 1,15 - ancak hareketler nispeten mütevazı olacağı şeklinde. EUR/USD, Avro Bölgesi resesyondayken yükselmeye çalışaca. Ayrıca, Haziran ayındaki ilk ECB faiz indirimi çağrımız doğruysa, giderek daha güvercin bir Avrupa Merkez Bankası'nın zorluğuyla karşı karşıya kalacak. Ve zayıf Avro Bölgesi büyümesi tipik olarak Avro Bölgesi'nin bazı çevre devlet tahvili piyasaları için de sorun anlamına geliyor. Sterline gelince, 100 baz puanlık bir İngiltere Merkez Bankası gevşeme döngüsü GBP/USD için ters rüzgarlar yaratacaktır. Birleşik Krallık seçimlerinin sterlinde büyük bir risk primi talep etmesini öngörmüyoruz, ancak bunun bir kuyruk rüzgarı sağlayacağından da şüpheliyiz. 

Petrol 2024'ün ikinci yarısında yeniden 90 doların üzerinde

Suudi Arabistan'ın ek gönüllü arz kesintisini yılın ilk çeyreğinin sonuna kadar uzatması halinde petrol piyasasının 2024'ün ilk yarısında büyük ölçüde dengelenmesi bekleniyor. Bunun yapılması, Brent'in yılın ilk yarısında 80 ABD$/varil'in üzerinde kalmasını sağlayacaktır. Ancak, 2024 yılının ikinci yarısına kadar piyasanın daha sıkı olacağını tahmin ediyoruz ve bunun sonucunda Brent'in gelecek yılın ikinci yarısında ortalama 90 ABD$/varil'in biraz üzerinde olmasını bekliyoruz.

Önemli bir aşağı yönlü risk, Suudilerin gönüllü kesintilerini geri almamaya karar vermesidir. Bazı OPEC üyeleri arasında artan anlaşmazlık işaretleri olsa da, bu yıl piyasayı desteklemek için harcadıkları çaba göz önüne alındığında bu garip bir hareket olacaktır.

Jeopolitik gerilimler -en azından petrol piyasası için- bir miktar azalmış olsa da, bu durum hızla değişebilir ve bu nedenle yukarı yönlü bir risk olmaya devam etmektedir. Buna ek olarak, ABD'nin İran'a yönelik yaptırımlarının daha sıkı ve etkili bir şekilde uygulanma potansiyeli mevcut tahminlerimizi yukarı yönlü etkileyecektir.

Avrupa doğal gaz depoları 23/24 kışı rahat geçirecek

Avrupa gaz depoları 2023/24 ısıtma sezonuna dolu başladı ve şu ana kadar depolar yavaş bir hızda çekiliyor. Bu da yılın bu dönemi için rekor seviyelerde kaldığı anlamına geliyor. Dengemiz, Avrupa depolarının ısıtma sezonunu %45-50 arasında bir yerde dolu olarak tamamlayacağını gösteriyor. Bu, geçen kışı bitirdiğimiz seviyelerden daha düşük olsa da, beş yıllık ortalamanın rahatlıkla üzerinde olacaktır. Bu durum, önümüzdeki yaz depoları yeniden doldurma işini çok daha yönetilebilir hale getirecek ve 2024 yılının büyük bir bölümünde Avrupa gaz fiyatlarında sınırlı bir yükseliş olacağını gösterecektir. Avrupa gaz talebinin Mart ayı sonuna kadar beş yıllık ortalamanın yaklaşık %15 altında kalacağını varsayıyoruz.

Bununla birlikte, Avrupa gaz piyasasının özellikle kış aylarında herhangi bir arz kesintisi veya talep artışına karşı savunmasız kaldığını belirtmek önemlidir.

Altın 2024'te rekor seviyelere ulaşacak

Altın fiyatları, hem kur ortamı hem de güçlenen ABD doları göz önüne alındığında bu yıl iyi bir performans sergiledi. Piyasa, yüksek reel getirilerin altını yatırım camiası için daha az cazip hale getirdiği önemli ETF çıkışları gördü. Ancak zayıf yatırım talebi güçlü merkez bankası alımlarıyla dengelendi.

ABD Merkez Bankası'nın yıl boyunca para politikasını gevşetmeye başlayacağı beklentisiyle 2024'e kadar altın üzerinde yükseliş eğilimindeyiz. Ekonomistler, Fed'in ikinci çeyrek ile 2024 sonu arasında faizleri 150 baz puan indirmesini bekliyor. Daha düşük faiz oranları ve daha zayıf bir USD beklentisi yatırım talebinin yeniden canlanmasını sağlayacaktır. Ayrıca merkez bankası alımlarının önümüzdeki yıl da güçlü kalacağına inanılıyor. Bu da spot altını rekor seviyelere taşıyacak bir neden. Spot altının 2024'ün dördüncü çeyreğinde ortalama 2.100 ABD$/ons olmasını bekleniyor.

Bu görüşe yönelik en büyük risk, faizlerin daha uzun süre yüksek kalması olduğunu hatırlatalım

Emtia Günlüğü: Düşük getiriler ve zayıf USD kompleksi yükseltiyor

Emtia dün hazine getirilerinin düşmesi ve ABD dolarının zayıflamasıyla yükseldi. Ancak petrol için, OPEC+'nın Perşembe günü planlanan toplantısı öncesinde üretim kotaları konusunda bir anlaşmaya varıp varmadığı konusunda hala çok az netlik var.

Enerji - Kazak petrolündeki kesintiler

Dün bazı Fed yetkililerinden gelen daha az şahin yorumların ardından hazine getirilerindeki düşüş ve zayıflayan USD, emtia kompleksine destek sağladı. ICE Brent, gün içinde %2,1'den biraz daha fazla artış kaydederek 81 ABD$/varil seviyesinin üzerine çıkmayı başardı. Petrol piyasasındaki güç, OPEC+ üyeleri arasında 2024 üretim hedefleri konusundaki anlaşmazlığa hala bir çözüm bulunamamış gibi görünmesine rağmen geldi. Grubun yarın toplanması planlanıyor, ancak bir ön anlaşmaya varamazlarsa, toplantının daha da ertelenmesi riskini göz ardı edemeyiz, bu da muhtemelen petrol fiyatları üzerinde bir miktar aşağı yönlü baskı yaratacaktır. Petrol piyasasının 2024 yılındaki görünümü büyük ölçüde OPEC+ politikasına bağlı olacaktır.

Bölgedeki fırtınanın ardından Karadeniz'deki petrol yüklemelerinde yaşanan aksaklıklar muhtemelen daha fazla destek sağlayacaktır. Kötü hava koşullarının bu hafta boyunca devam etmesi bekleniyor. Kazakistan Enerji Bakanlığı'nın en büyük petrol sahalarındaki (Tengiz, Kashagan ve Karachaganak) üretimin %56 oranında azaltıldığını açıklamasıyla birlikte, yüklemelerin durması üretim üzerinde baskı yaratacak.

API'den gece boyunca gelen rakamlar, ABD ham petrol stoklarının geçen hafta 817 bin varil düştüğünü ve Cushing'deki stokların 465 bin varil azaldığını göstererek bir miktar nötrdü. Piyasa ham petrol stoklarında küçük bir düşüş bekliyordu. Rafine ürünlerde benzin stokları 898 bin varil düşerken, distilat stokları 2,8 milyon varil arttı. Bugün ilerleyen saatlerde açıklanacak EIA rakamları damıtılmış ürün stoklarında da benzer bir artış olduğunu gösterirse, bu Eylül ayından bu yana ilk artış olacak.

Metaller - MMG Peru bakır madencileri greve başladı

MMG'nin Peru'daki Las Bambas bakır madeninde çalışan işçiler, ikramiyelerinin gecikmeli ödenmesi nedeniyle Salı gününden itibaren süresiz greve başladı. Madenin maksimum üretim kapasitesi 400ktpa. Grevin madenin bakır üretimi üzerindeki etkisi şu an için belirsizliğini koruyor. Dünyanın dört bir yanındaki izabe tesislerinin kapasitelerini artırmasıyla bakır konsantresi piyasasının sıkılaşması beklenirken, küresel madencilik faaliyetleri için siyasi riskler de artmaya devam ediyor. Panama'da, Kanada'nın First Quantum madeni ülkede büyük protestolara yol açtı ve kısa süre önce faaliyetlerini askıya almak zorunda kaldı. Dün bir mahkeme, madencinin madeni işletmesine izin veren sözleşmenin anayasaya aykırı olduğuna karar verdi.

LME emre amade bakır stokları dün 6.900 ton azalarak 154.325 tona geriledi ve 19 Eylül'den bu yana en düşük seviyeye indi. Düşüş New Orleans'taki depolardan kaynaklandı. Bu arada, borsa stokları üst üste ikinci gün 1.400 ton düşerek dün itibariyle 176.400 tona geriledi ve 2 Kasım'dan bu yana en düşük seviyeye indi.

Tarım - Kakao arz sıkıntılarıyla sıçradı

ABD kakao fiyatları dün yükselişini sürdürerek 1977'den bu yana en yüksek seviyesine ulaştı. Güçlü bir El Nino olayı ve Batı Afrika'da mahsul hastalıklarını artıran yağışlı hava endişesi, 2023/24 sezonu için üst üste üçüncü bir arz açığına işaret ediyor. Son raporlar, Fildişi Sahili'nde yaklaşan harmattan sezonunun (Kasım sonu-Mart arası) tırtıl saldırılarına ilişkin endişeleri artırdığını ve yaşlanan plantasyonların kuzeybatı bölgesinde genel verimliliği azaltmasının beklendiğini gösteriyor. Bunun yanı sıra, Gana'daki kakao çiftçileri mahsul hastalıklarını kontrol etmek için uygun gübre almakta zorlanırken, Kamerun da sürekli yağışlar nedeniyle siyah bakla ve diğer hastalıklarla mücadele ediyor.

Emtia Günlüğü: Altın 2,000 doların üzerinde tutunuyor

• OPEC+ kesintilerinin daha da derinleşebileceğine dair artan söylentilere rağmen petrol piyasasındaki hava olumsuz olmaya devam ediyor. 

• Zayıf USD ve düşük hazine getirileri altını yükseltmeye devam ediyor

Enerji - Dikkatler OPEC+ üzerinde

Suudi Arabistan'ın daha geniş OPEC+ grubuna Perşembe günü bir araya geldiklerinde daha derin arz kesintilerini kabul etmeleri için baskı yaptığına dair artan haberlere rağmen petrol piyasası dün daha fazla baskı altında kaldı. Piyasa gelecek yılın başlarında daha gevşek bir petrol dengesine odaklanırken ICE Brent 80 ABD$/varilin hemen altına yerleşti. Suudi Arabistan'ın ek gönüllü kesintilerinin uzatılması, 1Ç24'te beklenen arz fazlasının çoğunu silecektir. Ancak OPEC+ piyasaya daha sağlam bir destek sağlamak ve gelecek yılın başlarında stokların artmasını önlemek istiyorsa, daha derin ve daha geniş kesintiler üzerinde anlaşmaya varmaları gerekecek. Suudiler ve OPEC+ son yıllarda yaptıkları toplantılarda piyasaları şaşırtmayı alışkanlık haline getirdi. Ancak agresif kesintilerin halihazırda yürürlükte olması, grubun beklenenden daha derin kesintilerle piyasayı ne derece şaşırtabileceğini merak ettiriyor.

En son CTA raporu dün yayınlandı (geçen hafta Şükran Günü nedeniyle ertelendi) ve şaşırtıcı olmayan bir şekilde, piyasada görülen zayıflık göz önüne alındığında, spekülatörler son raporlama haftasında ICE Brent'teki net uzun pozisyonlarını azaltmaya devam etti. Yönetilen paranın net uzun pozisyonu geçtiğimiz Salı günü itibariyle 15.880 lot azalarak 155.105 lota düştü ve bu Ekim başından bu yana görülen en küçük pozisyon oldu. Bu hareket ağırlıklı olarak uzun pozisyonların likide edilmesinden kaynaklandı. NYMEX WTI için de benzer şekilde, spekülatörler son rapor haftasında net uzun pozisyonlarını 19.751 lot azaltarak 104.545 lota düşürdü ve Temmuz ayından bu yana en küçük pozisyona geriledi. Piyasadaki havanın bozulmasıyla uzun pozisyonlar tasfiye edilirken, spekülatörlerin OPEC+ toplantısı öncesinde masadan risk alarak kalkması da muhtemel.

Avrupa doğal gaz fiyatları dün daha fazla baskı altında kaldı ve TTF gün içinde %5,7'den fazla düşüş kaydetti. Depolama durumu %97'nin biraz üzerinde doluluk oranıyla oldukça rahat seyretmeye devam ediyor. Depolardan çekişler hızlanmaya başlasa da yılın bu dönemi için hala rekor seviyelerde seyrediyor. Avrupa depolarının 23/24 ısıtma sezonunu %45-50 arasında bir doluluk oranıyla tamamlayacağını tahmin etmeye devam ediyoruz ki bu oran geçen yıla kıyasla daha düşük olsa da hala çok rahat ve ortalamanın üzerinde. Gaz piyasasındaki dalgalanmanın azalması, ICE'nin TTF vadeli işlemleri için başlangıç marjlarını %13 azaltarak 13,86 EUR/MWh'ye düşürmesine de neden oldu.

Metaller - Altın son altı ayın en yüksek seviyesine çıktı

Altın dün ABD dolarındaki zayıflık ve ABD Hazine tahvil getirilerindeki düşüşün etkisiyle Mayıs ayından bu yana en yüksek seviyesine tırmandı. Piyasa bu hafta enflasyon verileri ve 3. Çeyrek GSYH rakamları da dahil olmak üzere ABD'de açıklanacak verileri yakından izleyecek. Bu arada, Asya'da, özellikle de Hindistan ve Çin'de altın primleri, yüksek fiyatların mevsimsel talebi engellemesi nedeniyle baskı altında. Hindistan'daki altın satıcılarının resmi yurtiçi fiyatlar üzerinden 6 ABD$/ons'a varan (bir hafta önceki 3 ABD$/ons'a kıyasla) indirimler teklif ettiği duyulurken, Çin'deki primler geçen hafta küresel spot fiyatlar üzerinden 20 ABD$/ons ile 40 ABD$/ons'a (bir hafta önceki 43 ABD$/ons'a kıyasla) düştü.

Baz metallerde, alüminyum fiyatları Çin'in güneyindeki Yunnan eyaletinde devam eden üretim kısıtlamalarından destek gördü. Bölgedeki izabe tesislerinin kurak sezonda azalan hidroelektrik arzı nedeniyle bu kış alüminyum üretimini tekrar azaltmayı planladığı bildirildi. Toplam 1,16 mtpa alüminyum eritme kapasitesinin durdurulması ve genellikle yağmur sezonunun başladığı Mayıs 2024'e kadar devre dışı kalması bekleniyor. Bu, Yunnan izabe tesislerinin kurak sezonda üretimi azalttığı üst üste üçüncü yıl olacak. Başka kesintiler de mümkün.

Tarım - UNICA kamış kırımının arttığını bildirdi

UNICA'nın iki haftalık son raporuna göre Brezilya'nın orta-güney bölgesinde şeker kamışı kırımı Kasım ayının ilk yarısında yıllık bazda %32 artarak 34,8 milyon tona ulaştı. Sezonun toplam şeker kamışı kırımı yıllık %15 artışla 595,4 milyon tona ulaştı. Bu arada, şeker üretimi Kasım ayının ilk yarısında yıllık %31 artışla 2,2 milyon tona yükselirken, sezonun şimdiye kadarki toplam şeker üretimi yıllık %23 artışla 39,4 milyon tona ulaştı. İki haftalık dönemde şeker kamışının yaklaşık %49,8'i şekere tahsis edilirken, bu oran geçen yılın aynı döneminde şekere tahsis edilen %48,6'lık orandan daha yüksekti. CS Brezilya, içinde bulunduğumuz 2023/24 sezonunda rekor miktarda şeker üretecek.

USDA'nın 26 Kasım'da sona eren haftaya ilişkin haftalık mahsul ilerleme raporu, ABD mısır hasadının büyük ölçüde tamamlandığını ve hasat edilen alanın yaklaşık %96'sının beş yıllık ortalama olan %95'in biraz üzerinde olduğunu gösteriyor. Buğdayda ise veriler, kışlık buğday mahsulünün %48'inin iyi ila mükemmel durumda olduğunu ve bu oranın geçen yıl aynı aşamada görülen %34'ten daha yüksek olduğunu gösteriyor.

Emtia Günlüğü: OPEC+ toplantısı ertelendi

Bu hafta sonu yapılması planlanan OPEC+ toplantısının ertelenmesi nedeniyle petrol fiyatları dün baskı altında kaldı. Üyeler arasındaki anlaşmazlık, grubun 2024 yılı için üretim politikası üzerinde belirsizlik yaratıyor.

Enerji - OPEC+ toplantısı ertelendi

OPEC+ ittifakında anlaşmazlıklar yeniden baş gösterdi ve grubun 2024 üretim politikasını görüşmek üzere planladığı toplantı ertelendi. Şaşırtıcı olmayan bir şekilde, bu haber piyasa üzerinde ağır bir baskı yarattı - Brent dün bir aşamada %4,9'a kadar düştü. Ancak piyasa bu kayıpların bir kısmını geri alarak günü sadece %0,59 düşüşle kapatmayı başardı.

OPEC+'nın 26 Kasım'da toplanması planlanıyordu. Ancak toplantı 30 Kasım'a ertelendi. Bazı üyelerin Haziran ayında açıklanan gelecek yılki üretim hedeflerinden memnun olmadıkları bildiriliyor. Bu durum özellikle 2023 hedeflerini tutturmakta zorlandıkları için üretim hedeflerini düşüren Angola, Kongo ve Nijerya için geçerli. Bu üyeler o zaman mutsuzdu ve hedeflerinin bu yıl sonundan önce tekrar gözden geçirileceği ve muhtemelen daha yüksek revize edileceği konusunda anlaşmaya varılmıştı. Açıkçası bu gerçekleşmedi. Angola'nın üretim hedefi 2023'te 1,46 milyon varil/gün'den 2024'te 1,28 milyon varil/gün'e, Kongo'nun hedefi 310 bin varil/gün'den 276 bin varil/gün'e, Nijerya'nın hedefi ise 1,74 milyon varil/gün'den 1,38 milyon varil/gün'e düşürüldü. Angola ve Kongo şu anda 2024 üretim hedeflerinin altında üretim yaparken, Nijerya son zamanlarda üretimini arttırmayı başardı ve gelecek yıl için hedefinin üzerinde, yaklaşık 1.49 milyon varil/gün pompalıyor. Üyeler arasındaki anlaşmazlığın önümüzdeki hafta boyunca piyasadaki dalgalanmayı arttırması muhtemel. Bu durumun daha geniş kapsamlı politikaları nasıl etkileyeceği ya da Suudi Arabistan'ın 1 milyon varil/günlük ek gönüllü kesintisini 2024 başına kadar uzatması üzerinde herhangi bir etkisi olup olmayacağı belirsiz.

EIA'nın haftalık envanter raporu, ABD ham petrol stoklarının hafta boyunca 8,7 milyon varil artmasıyla oldukça düşüş gösterdi. Böylece ABD'nin toplam ticari ham petrol stokları Temmuz ayından bu yana en yüksek seviye olan 448 milyon varilin biraz üzerinde kaldı. Rafineri kullanımının yılın bu dönemi için ortalama seviyelerin altında kalmasına rağmen (oldukça yoğun bir bakım sezonunun ardından), benzin stokları yine de marjinal 750 bin varil arttı. Ancak, distilat piyasası sıkılaşmaya devam ediyor. Distile akaryakıt stokları 1 milyon varilin biraz üzerinde düşerek 106 milyon varilin biraz altında kaldı - Mayıs 2022'den bu yana en düşük seviye ve yılın bu zamanı için en az 20 yılın en düşük seviyesi. Orta distilatların iyi desteklenmeye devam edeceğine inanmaya devam ediyoruz.

Metaller - LME emre amade çinko stokları arttı

LME emre amade çinko stokları dün itibariyle 67.500 ton artışla (Mart 2018'den bu yana en büyük günlük giriş) 188.175 tona yükseldi. Girişlerin çoğu Singapur'daki depolardan bildirildi. Çinko için toplam hazır stoklar yalnızca son iki günde 77.150 tonluk net giriş görürken, ay boyunca net girişler 122.600 tona ulaştı. Bu arada, borsa stokları dün itibariyle 68.100 ton artarak 210.850 tona yükseldi ve Eylül 2021'den bu yana en yüksek seviyeye ulaştı.

Tarım - Ukrayna'nın tahıl ihracatı baskı altında

Ukrayna Tarım Bakanlığı, 22 Kasım itibariyle sezon için toplam tahıl ihracatının yıllık %28 düşüşle 12 milyon tona gerilediğini bildirdi. Bu sevkiyatların 5,5 milyon tonu (yıllık %15) buğday ve 5,6 milyon tonu (yıllık %37) mısırdan oluşuyor. Ukrayna dünya pazarına ihracat yapmakta zorlanırken, iç üretimin iyi durumda olması, iç piyasada büyük bir tahıl stoku oluştuğuna işaret ediyor. Yüksek stok seviyeleri ekimleri ve dolayısıyla gelecek sezon üretimini olumsuz etkileyebilir.

Petrol İki Günlük Yükselişini Durdurdu

Yatırımcıların OPEC+ Toplantısını İkinci Kez Değerlendirmesiyle Petrol İki Günlük Yükselişini Durdurdu.

• RBC, kartelin daha büyük arz kesintileri sağlamak için 'biraz alanı' olduğunu söylüyor
• Brent son iki seansta yükseldikten sonra varil başına 82 doların altında

Petrol, OPEC+'nın bu hafta sonu yapacağı toplantıda arz kesintilerini derinleştirmeyi seçebileceği spekülasyonuyla iki günlük yükselişini azalttı.

Küresel gösterge Brent, önceki iki seansta %6'dan fazla yükseldikten sonra varil başına 82 doların altına gerilerken, West Texas Intermediate 77 dolara yaklaştı. ABD petrol opsiyonları, birçok tüccarın üretici grubunun fiyatlardaki son düşüşü tersine çevirmek amacıyla üretim kısıtlamalarına ekleme yapmaya hazır olduğuna işaret ediyor.

Kartelin toplantısı öncesinde tüccarlar, Çarşamba günü ham petrol ve ürün stoklarına ilişkin resmi rakamların yanı sıra talep göstergelerinin açıklanmasıyla ABD piyasa koşullarına ilişkin yeni bilgiler edinecek. Ülke çapında ham petrol stokları son dört haftadır artarak Ağustos ayından bu yana en yüksek seviyeye ulaştı.

Petrol bu çeyrekte inişli çıkışlı bir seyir izledi ve ilk olarak Hamas ile İsrail arasındaki savaşın patlak vermesiyle sarsıldı. OPEC dışı ham petrol arzının arttığına dair göstergeler de fiyatları etkiledi ve üretimdeki artışlar Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü ve Rusya dahil müttefiklerinin kabul ettiği toplu ve gönüllü azaltımların etkisini dengeledi.

OPEC+ 'ın daha derin bir azaltma yapması için bir miktar alan halen var. Grubun genel olarak mevcut arz azaltımlarını sürdürmesi beklense de liderliğin öngörülemeyen sonuçlara olan düşkünlüğü göz önüne alındığında, politika eylemi konusunda bağlayıcı çağrılar yapmak zor.

Orta Doğu'da, ABD ve Avrupa Birliği tarafından terör örgütü olarak tanımlanan Hamas, Katar ve İsrail ile yaptığı görüşmelerde bir "ateşkes anlaşmasına" varmaya yakın olduğunu söyledi ve bu da militan grubun elindeki bazı rehinelerin serbest bırakılması konusundaki görüşmelerin ilerlediğini gösteriyor. Bu görüşmeler sürerken bile Gazze'deki çatışmalar devam ediyor.

Bu arada, zaman aralıkları yakın vadeli dengelerin daha gevşek olduğunu gösteriyor. Hem Brent hem de WTI için en yakın iki kontrat arasındaki fark, daha uzun vadeli kontratların daha yakın vadeli kontratlara göre primli işlem gördüğü düşüş eğilimli bir kontango yapısında.

Emtia Günlüğü: USD Emtia kompleksini destekliyor

Emtia kompleksinin büyük bir kısmı dün ABD dolarındaki zayıflıktan destek bulurken, petrol için artan jeopolitik gerilim ve OPEC'in harekete geçeceği beklentileri dün daha fazla destek sağladı.

Enerji - USD petrolü yükseltiyor

Petrol piyasası dün daha fazla kazanç elde etti. ICE Brent günü %2,12 artışla kapattı. OPEC+ tarafından bu hafta sonu yapılacak toplantıda bazı adımlar atılacağına dair artan beklentiler destek sağlıyor. Spekülatörler bu hafta sonuna büyük kısa pozisyonlarla girmek istemeyecektir. Beklentiler göz önüne alındığında, en azından Suudi Arabistan'ın ek gönüllü kesintisini 2024'e ertelediğini görmemiz gerekecek. Artan jeopolitik gerilim, İsrail'e ait bir geminin İran tarafından desteklenen Husi isyancılar tarafından ele geçirilmesiyle piyasaya daha fazla destek sağladı. Husiler, İsrail'in Hamas'a yönelik operasyonu devam ettiği sürece İsrail gemilerinin hedef olmaya devam edeceğini söyledi. Sadece petrol için değil, daha geniş emtia kompleksi için son bir destekleyici faktör de ABD Dolarının zayıflığı olmuştur.

Çok düşük kükürtlü fuel oil (VLSFO) piyasası, büyük miktarda VLSFO üreten Kuveyt'teki 615 bin varil/gün Al Zour rafinerisinde devam eden kesinti nedeniyle bir miktar güç görmeye devam ediyor. Rafinerinin yakıt tedarikinde geçen hafta bir kesinti yaşandı ve rafinerinin tam faaliyete dönmesinin birkaç hafta alacağı tahmin ediliyor. Avrupa'daki Hi-5 farkı (VLSFO-HSFO) son 2 ayda önemli ölçüde güçlendi ve Eylül sonunda 60$/t civarındayken şu anda 115$/t civarına yükseldi.

Avrupa gaz depoları çok yavaş bir hızla azalmaya devam ediyor ve Kasım ayı başındaki %99,63'lük zirve seviyesinden %99'a geriledi. Depolama yılın bu dönemi için rekor seviyelerde seyretmeye devam ediyor. Çok rahat depolamaya rağmen, TTF fiyatları nispeten iyi desteklenmeye devam ediyor ve 45 EUR/MWh üzerinde işlem görüyor. Asya LNG'sinin Avrupa fiyatlarına göre primli işlem görmeye devam etmesi bir miktar destek sağlarken, 23/24 ısıtma sezonunun sonuna geldiğimizde yeterli depolamayı sağlamak için piyasanın kış boyunca yüksek seviyelerde kalması muhtemel. Avrupa'daki kıvılcım farkları Aralık ve 1Ç24 boyunca negatif bölgede kalmaya devam edecek.

Metaller - Küresel alüminyum üretimi artıyor

Uluslararası Alüminyum Enstitüsü (IAI) tarafından açıklanan son rakamlar, Ekim ayında ortalama günlük küresel birincil alüminyum üretiminin 197,3kt seviyesinde gerçekleştiğini ve bir önceki ay açıklanan 197,4kt seviyesine kıyasla neredeyse sabit kaldığını gösteriyor. Toplam aylık üretim geçen ay yıllık %3,9 (aylık +%3,3) artışla 6,12 milyon tona yükseldi. Böylece yılın ilk on ayındaki kümülatif üretim yıllık %2,1 artışla 58,6 milyon tona ulaştı. Çin'de üretimin Ekim ayında yıllık %5,5 (aylık +%2,8) artışla 3,65mt'a yükseldiği tahmin edilirken, yılbaşından bu yana üretim yıllık %3,2 artışla 34,6mt'a ulaştı. Batı ve Orta Avrupa'da üretim zayıf kalmaya devam ederek yıllık bazda %2,5 düşüşle 230kt olurken, yılbaşından bu yana üretim %8,1 düşüşle 2,3mt'a geriledi. Bu arada, Asya'da (Çin hariç) alüminyum üretimi Ekim ayında yıllık %1,8 artışla 401 tona yükseldi.

First Quantum Minerals, devam eden liman ablukasının teslimatları aksatmaya devam etmesi halinde Cobre Panama madenini bu hafta içinde kapatmak zorunda kalabileceğini söyledi. Pazartesi günü şirket, ilkini durdurduktan bir hafta sonra ikinci bir cevher işleme trenini durdurduğunu söyledi. Devam eden protestolar Ağustos ayında First Quantum'un Cobre Panama madenine ilişkin sözleşmesinin 20 yıl daha uzatılmasına yönelik hükümet kararının ardından başladı.

LME'nin son verilerine göre toplam hazır kurşun stokları dün 17.025 ton azalarak 76.525 tona geriledi ve 4 Ekim'den bu yana en düşük seviyeye indi. Düşüşün büyük kısmı Asya depolarında (özellikle Busan, Güney Kore'de) rapor edildi. Hazır stoklar sadece son üç seansta 57.775 tonluk net çıkışa sahne oldu. Bu arada, iptal edilen kurşun varantları üst üste üçüncü seansta da artarak 59.400 tona yükselirken, toplam borsa stokları değişmeyerek 135.925 tonda kaldı.

Tarım - Uganda'nın kahve sevkiyatları artıyor

Uganda Kahve Geliştirme Kurumu'nun son verilerine göre Uganda'nın kahve ihracatı Ekim ayında yıllık %3,4 artışla 470.080 çuvala (60 kg torba) ulaştı. Güneybatı bölgesindeki hasadın iyileşmesi ve küresel fiyatların yükselmesi, güçlü sevkiyatların başlıca sorumlusu.

Ukrayna Tarım Bakanlığı, buğday ekimlerinin bir önceki yıla göre daha iyi bir hızda devam etmesi nedeniyle kışlık buğday hasadının 18mt-20mt seviyesine yükselmesini bekliyor. Ancak, bu yılın başlarında Karadeniz Tahıl Girişimi'nin askıya alınmasının ardından Ukrayna'nın dünya pazarına tahıl sevkiyatı konusundaki endişeleri devam ediyor.

USDA'nın 16 Kasım'da sona eren haftaya ilişkin haftalık ihracat denetim verileri, ABD buğday sevkiyatlarının arttığını, mısır ve soya fasulyesi ihracatlarının ise geçen hafta yavaşladığını gösteriyor. ABD'nin ihraç amaçlı haftalık mısır denetimleri bir önceki hafta 707,4kt iken 553,9kt'a geriledi ancak bir yıl önce bildirilen 499,1kt'a göre artış gösterdi. 

Soya fasulyesi ihracat denetimleri bir önceki haftaki 1.940,1kt ve bir yıl önce bildirilen 2.493,7kt'ın çok altında kalarak hafta boyunca 1.609,4kt olarak gerçekleşti. Bu arada, ABD buğday ihracat denetimleri bir hafta önceki 222,6kt ve bir yıl önceki 291,4kt'a kıyasla 358,3kt'a yükseldi.

Emtia Günlüğü: Petrolde tüm gözler OPEC+'da

Perşembe günü ABD'de Şükran Günü olması nedeniyle bu hafta oldukça kısa bir işlem haftası olacak. Ancak piyasalar OPEC+ ile ilgili gelişmeleri yakından takip edecek zira grup bu hafta sonu üretim politikasını görüşmek üzere Viyana'da toplanacak.

Enerji - Daha derin OPEC+ kesintileri mi?

Petrol piyasası Cuma günü %4'ün üzerinde bir yükseliş kaydederek ICE Brent'i yeniden 80 ABD$/varil seviyesinin üzerine taşımayı başarsa da, piyasanın başlangıçta beklendiği kadar sıkı olmadığına dair işaretlerin ardından üst üste dördüncü haftalık düşüşünü kaydetti. Ancak son dönemdeki zayıflık, OPEC+'nın 26 Kasım'daki toplantısında ne karar alacağına ilişkin gürültüyü artırdı. Suudi Arabistan ve Rusya'nın ilave gönüllü kesintilerini 2024 yılı başına ertelemesini beklemeye devam ediyoruz. Ancak, daha geniş OPEC+ grubunun daha fazla kesinti yapıp yapmayacağı daha az net. Cuma günü grubun 1 milyon varil/gün'e varan bir kesintiyi değerlendirebileceğine dair haberler geldi. Suudiler ve Rusların gönüllü kesintilerini devam ettirmeleriyle birlikte daha derin bir grup kesintisi, şu anda 1Ç24'te beklenen fazlanın ortadan kalkmasını sağlamak için fazlasıyla yeterli olacaktır.

Son pozisyonlama verileri spekülatörlerin petroldeki net uzun pozisyonlarını azaltmaya devam ettiğini gösteriyor. Spekülatörler son rapor haftasında ICE Brent'te 5.053 lot satarak geçen Salı günü itibariyle 170.985 lot net uzun pozisyon bıraktı. NYMEX WTI'da da benzer bir hareket yaşandı ve spekülatörler 11.257 lot satarak Temmuz ayından bu yana sahip oldukları en küçük pozisyon olan 124.296 lotluk net uzun pozisyon bıraktı. Spekülatörler muhtemelen önümüzdeki hafta sonu yapılacak OPEC+ toplantısı öncesinde masada çok fazla risk bırakma konusunda biraz endişeli olacaklardır. Bu nedenle, bu hafta bir miktar daha kısa pozisyon kapatma potansiyeli var.

Baker Hughes'tan gelen son veriler, ABD petrol sondaj kulesi sayısının geçen hafta 6 artarak 500'e yükseldiğini ve bunun Şubat ayından bu yana en büyük artış olduğunu gösteriyor. Ancak, sondaj kulesi sayısı yıllık bazda hala %20'ye yakın düşüşte. Bu yıl sondaj faaliyetlerindeki yavaşlama, ABD'nin 2024'teki arz artışının bu yıl için tahmin edilen yaklaşık 1 milyon varil/günlük arz artışından çok daha mütevazı olacağını gösteriyor.

Rusya Cuma günü benzin ihracat yasağını kaldırdığını ve iç piyasanın artık çok daha rahat olduğunu açıkladı. İhracat yasağı 21 Eylül'den bu yana yürürlükteydi ve başlangıçta dizeli de kapsıyordu. Rusya oldukça küçük bir dizel ihracatçısı ve geçen yıl 5 milyon tondan daha az ihracat yaptı.

Bu haftaki takvime gelince, WTI Aralık vadeli işlemlerinin vadesi bugün doluyor ve Çin'den ülke bazında akışları içeren yeni ticaret verileri de gelecek. Perşembe günü ABD'de Şükran Günü olması nedeniyle işlem hacimleri hafta sonuna doğru muhtemelen daha düşük olacak. Ancak bu haftanın en önemli olayı hafta sonu OPEC+'nın üretim politikasını görüşmek üzere Viyana'da toplanacak olması. Toplantı öncesinde grubun neler yapabileceğine dair bolca gürültü kopması muhtemel.

Metaller - Çin'in metal üretimi artıyor

Ulusal İstatistik Bürosu'ndan (NBS) alınan son rakamlar, Çin'in rafine bakır üretiminin Ekim ayında yıllık %13,3 artışla 1,13mt yükseldiğini gösteriyor. Ancak, bakır üretimi iki ay üst üste artış kaydettikten sonra geçen ay aylık bazda %-0,4 düştü. Diğer metaller arasında, çinko üretimi geçen ay yıllık %7,7 artışla 626kt olurken, kurşun üretimi yıllık %8 artışla 674kt oldu.

Şilili bakır madencisi Antofagasta ve Çinli izabe tesisi Jinchuan, gelecek yıl için 2023 seviyelerinden %9 daha düşük olan 80 ABD$/t yıllık arıtma ücreti üzerinde anlaştı. Bu aynı zamanda son üç yıldaki ilk düşüştür. Arıtma ücretlerindeki gevşeme, bakır konsantresi piyasasının 2024 yılında sıkılaşacağı beklentisine işaret ediyor. Çin'deki eritme kapasitesindeki artış göz önüne alındığında, bu sıkılaşma çok fazla sürpriz olmamalı.

Şanghay Vadeli İşlemler Borsası'ndan (ShFE) alınan veriler, bakır stoklarının geçen hafta 3.820 ton daha azaldığını ve üst üste ikinci hafta düşüş yaşandığını gösteriyor. SHFE bakır stokları 17 Kasım itibariyle 31.026 ton ile Eylül 2022 sonundan bu yana en düşük seviyeye geriledi. Diğer metaller arasında çinko stokları 7.626 ton artışla 43.204 tona yükselirken, kurşun stokları da Cuma günü itibariyle 10.920 tonluk girişle 79.816 tona ulaştı.

Tarım - Hindistan şeker üretimi düşüyor

Ulusal Kooperatif Şeker Fabrikaları Federasyonu'nun verilerine göre Hindistan'da şeker üretimi 1 Ekim - 15 Kasım tarihleri arasında yıllık %37 düşüşle 1,28mt'a  geriledi. Grup, olumsuz hava koşullarının verimi düşürmesi nedeniyle Hindistan'da şeker kamışı kırma işleminin bu dönemde yıllık %34 azalarak 16,2mt'a gerilediğini açıkladı. Bu arada, 15 Kasım itibariyle yaklaşık 263 şeker fabrikası kamış kırarken, bu rakam geçen yılki 317 fabrikaya kıyasla düşüş gösterdi.

Ukrayna Tarım Bakanlığı'ndan alınan son rakamlar, 17 Kasım itibariyle yurt içi tahıl hasadının yıllık %38 artışla 53,8mt'a ulaştığını gösteriyor. Artış büyük ölçüde mısırdan kaynaklandı ve hasat yıllık %93 artışla 23,7mt'a yükseldi. Benzer şekilde soya fasulyesi hasadı 4,8 milyon ton (yıllık +%32), buğday hasadı ise 22,4mt'a (yıllık +%16) olarak gerçekleşti.

Batı Avustralya Tahıl Birliği'nin son aylık raporuna göre, 2023/24 sezonu için buğday üretim tahminleri bir önceki ayki 8,1mt tahmine kıyasla 7,9mt'a geriledi. Eylül ve Ekim aylarındaki kurak hava koşulları ve hasat başlangıcındaki düşük verim, üretim tahminlerindeki düşüşün başlıca sorumluları.

Bakır Piyasasındaki Çöküş Elektrikli Otomobillere Geçişi Tehdit Ediyor

Yeşil enerjiye geçiş için arzın artırılması gerekiyor, ancak talep azalıyor.

Bakır fiyatlarındaki uzun süreli düşüş, dünyanın yenilenebilir enerji kaynaklarına geçişini zorlaştırıyor.

Madencilik firmalarının önümüzdeki birkaç yıl içinde yenilenebilir enerjiye geçişi sağlamak için devasa miktarlarda yeni bakır çıkarması gerekecek. Ancak metali elektrik telinden çatı kaplamasına kadar her şeyde kullanan imalatçı ve inşaatçıların talebi şu anda düşüyor. 

Bu zamanlama uyumsuzluğunun sonucu olarak Wall Street analistleri, bakır fiyatlarını düşük tutan ve dünyanın genişleyen rüzgar çiftlikleri, güneş dizileri ve elektrikli araç nüfusunun ihtiyaçlarını karşılamak için gerekli yatırımları caydıran geçici bir fazlalık olduğunu söylüyor. 

Goldman Sachs metal stratejisti Nicholas Snowdon, bu dinamiğin piyasayı fiyat artışlarına ve eksikliklere yol açabilecek bir krize hazır hale getirdiğini söyledi.

Snowdon, "Piyasanın aşırı bir kıtlık durumuna girmesi ve bakır fiyatlarında ani bir yükselişin yaşanması, eğer yaşanırsa değil, ne zaman yaşanacağı meselesidir," dedi. 

Bakır vadeli işlemleri son 10 ayda %15'ten fazla düşerek pound başına yaklaşık 3,60 dolara geriledi. Baskının bir kaynağı, dünyanın en büyük bakır tüketicisi olan Çin'de beklenenden daha zayıf bir pandemi toparlanması oldu.

Diğer faktörler arasında güçlenen dolar, yavaşlayan küresel imalat sektörü ve en büyük üreticilerden ikisi olan Şili ve Peru'daki arz aksaklıklarının çözülmesi yer alıyor.

İki bakır madencisi son kazanç çağrılarında büyük yeni yatırımlar yapmadan önce daha yüksek fiyatlar beklediklerini söyledi. Freeport-McMoRan'ın CEO'su Kathleen Quirk, yeni madenler geliştirmek için daha yüksek sermaye maliyetlerini gerekçe gösterdi. Glencore CEO'su Gary Nagle, bakırı dünyaya daha önce değil, ihtiyaç duyulduğunda ulaştırmak istediğini söyledi. Ayrıca Arjantin'de otuz yıl boyunca bakır üretmesini beklediği yeni bir maden açmadan önce fiyatların pound başına en az 4.50 dolara ulaşmasını tercih edeceğini söyledi.

Nagle, "30 yılın her birinde çok para kazanmak istiyoruz" dedi.

Citigroup emtia araştırmaları küresel başkanı Max Layton, yeni enerji kaynakları, bataryalar ve elektrik hatları inşa edenlerin daha fazla bakır talep ettiğini, ancak bunların hala küresel kullanımın %10'undan azını oluşturduğunu söyledi. Yine de Layton, büyüyen yeşil pazar olmasaydı bakır fiyatlarının yaklaşık %15 daha düşük olacağını tahmin ediyor.

Bu pazarın arkasındaki güç merkezi, dünyadaki bakırın yarısından fazlasını tüketen ve yenilenebilir enerji ve elektrikli araçlara büyük yatırımlar yapan Çin'dir. Goldman Sachs'a göre, ülkenin bu yılın ilk üç çeyreğindeki güneş enerjisiyle ilgili bakır talebi, 2022'nin aynı dönemine göre %150'den fazla arttı.

Analistler, yeni madenlerin geliştirilmesinin yıllar alması nedeniyle yatırımların bir an önce yapılması gerektiğini söylüyor. McKinsey & Co. 2022 yılında yaklaşık 25 milyon olan yıllık arzın 30,1 milyon tona çıkacağı öngörüsüne dayanarak 2031 yılında 6,5 milyon metrik ton bakır açığı olacağını tahmin ediyor.

"Goldman, artan arz açığının fiyatı bir yıl içinde pound başına 4,50 dolara ve 2025'te pound başına 6,80 doların üzerine çıkarmasını bekliyor."

Ancak fiyatlar, gelen yeni arzlar ve geçişle ilgisi olmayan talebin %90'ındaki yumuşama nedeniyle önümüzdeki aylarda düşebilir. Avro Bölgesi resesyona hazırlanıyor. Çin ekonomisi yeni yavaşlama işaretleri gösteriyor. Uluslararası Bakır Çalışma Grubu, gelecek yıl üretimin talebi 467.000 ton aşacağını öngörüyor.

Standard Chartered Bank baz metaller analisti Sudakshina Unnikrishnan, "Çok kısa vadede, fiyatların ne kadar düşebileceği konusunda büyük bir endişe var," dedi.

İcra Kurulu Başkanı Christopher Guérin, Fransız kablo tedarikçisi Nexans'ın proje hattının, büyük ölçüde temiz enerji projeleri sayesinde son beş yılda üç kat arttığını söyledi. Şirketi yılda yarım milyon tondan fazla bakır kullanıyor ve gelecekteki kıtlıklardan endişe etse de spekülasyonlardan kaçınmak için önceden yaptığı alımları boru hattının ihtiyaç duyduğu miktarla sınırlıyor.

Guérin, "Hükümetler potansiyel olarak petrol ya da başka bir şey gibi stratejik bir rezerv yapabilir," diyor, "ancak şirketler hiçbir şey yapamaz."

Teknoloji imdada yetişebilir. McKinsey, cevher işleme yeniliklerinin arz açığında anlamlı bir çentik açabileceğini öne sürüyor. Elektrikli araçlar geleneksel araçlara kıyasla üç ila dört kat daha fazla bakır kullanıyor, ancak bir emtia iş istihbarat şirketi olan CRU'nun gelecek teknolojileri başkanı Simon Price, bataryalardaki bakır folyoları inceltmek gibi şeyler yaparak kullanımın yarı yarıya azaltılabileceğini tahmin ediyor.

Bu arada TD Securities'e göre spekülatörlerin Londra Metal Borsası'ndaki düşüş bahisleri son on yılın en yüksek seviyesine ulaştı. Fiyatların yükselmesini bekleyen birçok kişi, bakır vadeli işlemlerini tutmak yerine üreticilerin hisselerini satın almayı tercih ediyor, çünkü fiyatlar aralıkta kalsa bile madencilerin beklentilerini beğeniyorlar. 

Potansiyel alıcılardan biri, San Francisco merkezli Camelotta Advisors'ın başkanı Dana Grigg, müşterileri için uzun vadede bakırı seviyor, ancak şu anda kırmızı metalde düşük ağırlığa sahipler. Grigg, arz fazlasının azaldığına, faiz oranlarının düştüğüne, doların zayıfladığına ve Çin'in emlak sektörünün toparlandığına dair işaretler gördüğünde müşterilerinin riskini artırmayı planladığını söyledi. 

Grigg, "Tüm bunlar bakır fiyatları üzerinde aşağı yönlü baskı oluşturacak ve tüm bunlar hafifleyecek," dedi.

WSJ