Fed ve FDIC şimdilik SVB'den bulaşmayı durdurmuş olsa da, daha küçük bankalar önümüzdeki yıllarda baskı ile karşı karşıya kalabilir.
Son yıllarda finansal krizler hızlı ve şiddetli olma eğilimindedir. Genellikle bir avuç şirket veya ülke etrafında döner ve genellikle Asya piyasaları açılmadan önce bir hafta sonu doruğa ulaşır.
Bu şablon, Silicon Valley Bank ve Signature Bank'ın çöküşü ve Credit Suisse'in bu ay UBS Group AG ile birleşmek zorunda kalmasının yanı sıra bu olaylara yanıt olarak uygulanan federal desteklerle mevcut kargaşanın en kötüsünün geçmiş olabileceğine dair bir umut kaynağıdır.
Ancak başka bir şablon da mümkündür: yıpratıcı, ağır çekim kriz. SVB, pek çok kurumu daha az etkileyen yapısal faktörlerin bir araya gelmesi nedeniyle çöktü. Bu durum önümüzdeki yıllarda birçok bankayı küçülmeye ya da satın alınmaya zorlayabilir ki bu da kredi arzını engelleyen bir süreçtir.
Geçmiş yıllarda, dünya genelinde bankacılık krizlerinin ortaya çıkması rutin olarak yıllar almıştır. 1980'den 1994'e kadar ABD'de çoğu küçük yaklaşık 3.000 tasarruf ve kredi kuruluşu ve banka kapatıldı ya da kurtarıldı.
S&L krizi, Federal Rezerv'in enflasyonla mücadele etmek için faiz oranlarını hızla yükseltmesiyle başladı. S&L'ler ve bankalar kendilerini düşük getirili krediler ile mevduat ve para piyasası fonlarındaki artan oranlar arasında sıkışmış buldular.
Mevcut olay da benzer şekilde başladı. Fed 2008'den 2021'e kadar faiz oranlarını sıfıra yakın tuttu. Bankalar getiri arayışıyla devlet ve federal destekli ipotekli tahvil varlıklarını artırdı. Faizler 2022'de keskin bir şekilde yükselmeye başladığında, bu tahvillerin piyasa değerleri düştü. Bu kayıplar SVB'de özellikle şiddetli olsa da, SVB pek de yalnız değildi. Stanford Üniversitesi finans profesörü Amit Seru ve üç ortak yazar, kısa süre önce ABD bankalarının %11'inin, toplamda yaklaşık 500'ünün, yüksek faiz oranları nedeniyle varlıklarında SVB'den daha büyük oranda kayıp yaşadığını tahmin etti.
Yine de geçmiş krizlerde temerrütler faiz oranlarından daha önemli olmuştur. 1980'lerde ticari gayrimenkul kredileri durgunluk, aşırı inşaat ve petrol ve gaz fiyatlarındaki çöküş nedeniyle darbe aldı. Meksika ve diğer gelişmekte olan ekonomiler para merkezi bankalara verdikleri kredilerde temerrüde düştüler. 2007-2009'da subprime ipotekler ve ilgili türevler kötü gitti.
Kredi tablosu artık daha az endişe verici görünüyor. S&P Global Ratings, 2022'nin üçüncü çeyreğinde bankaların menkul kıymetlerinin %86'sının federal destekli olduğunu hesaplarken, bu oran 2008'de %71'di (geri kalanı şirket tahvilleri, özel ipotek ve varlığa dayalı menkul kıymetler).
Finans ve bankacılık danışmanlığı yapan Whalen Global Advisors LLC'den Chris Whalen, bankaların yakın zamana kadar alışılmadık derecede düşük kredi zararlarından faydalandığını çünkü otomobil gibi teminatların değerinin çok yüksek olduğunu belirtiyor. Bu kayıplar giderek artacak. Özellikle küçük bankalar ticari gayrimenkule maruz kalmaktadır.
Yine de, bir durgunluk temerrütleri artırırken, tahvil portföylerinin değerini yükseltecek olan faiz oranlarının düşmesine de neden olabilir. Nitekim 2022'nin son çeyreğinde tahvil getirilerinin düşmesiyle toplam gerçekleşmemiş zararlar azalmıştır.
Geçmişle karşılaştırıldığında, bankalar için daha büyük sorun bilançolarının varlık tarafı değil, yükümlülük tarafıdır.
Bu kısmen pandemiye verilen mali ve parasal politika tepkisinden kaynaklanıyor. Federal Rezerv tahvil alımlarını yeniden başlattı ve Hazine büyük teşvik ve diğer yardım ödemelerini doğrudan hanehalkı banka hesaplarına gönderdi. Sonuç olarak mevduatlar balon gibi şişti. Moody's Investors Service bir raporunda, banka kredilerinin mevduatlara oranının Eylül 2021'de yaklaşık %60 ile son 50 yılın en düşük seviyesine gerilediğini söyledi.
Bankaların mevduatlarının giderek artan bir kısmı sigortasız olsa da, bunların nispeten "yapışkan" olduğu veya diğer toptan fonlama türlerine göre kaçmaya daha az eğilimli olduğu varsayılıyordu. Ancak sosyal medya ve akıllı telefon bankacılığı uygulamaları bunu değiştirmiş gibi görünüyor.
Online bankacılık onlarca yıldır var olsa da, çok daha popüler ve güçlü hale geldi. Federal Deposit Insurance Corp'a göre, internet veya mobil bankacılık kullanan banka müşterilerinin payı 2017'de %52'den 2021'de yaklaşık %66'ya yükseldi.
Faiz oranları sıfıra yakınken ve mevduat sahiplerinin daha yüksek getirili alternatifler aramak için çok az nedeni varken bu durum önemli değildi. Ancak Fed geçen yıl faiz oranlarını %4'e doğru yükselttiğinde tasarruf sahipleri harekete geçmeye başladı: mevduatlar, kısmen Fed'in tahvil alımlarını tersine çevirmesi ve bankaların fazla rezerv ve mevduatlarının bir kısmını emmesi nedeniyle son bir yıldır daralıyor.
Chicago merkezli Bianco Research'ten Jim Bianco, 2007 yılında iflas eden İngiliz kredi kuruluşu Northern Rock'ın web sitesinin çöktüğünü ve müşterilerin paralarını çekmek için şubelere gitmek zorunda kaldığını belirtti. Bu kez böyle bir sorun ortaya çıkmadı. Fed'in bankacılık denetiminden sorumlu başkan yardımcısı Michael Barr Salı günü Kongre'ye yaptığı açıklamada, SVB'nin mevduat çıkışlarının 9 Mart'ta 42 milyar dolara ulaştığını ve ertesi gün 100 milyar doları bulma yolunda ilerlediğini söyledi.
Bianco, Fed tarafından işletilen ve banka müşterilerinin işlemin sonuçlanmasını beklemek yerine anında para transfer edebilecekleri gerçek zamanlı bir ödeme hizmeti olan FedNow'un Temmuz ayında faaliyete geçmesiyle bu tür akışların daha da sorunsuz hale geleceğini öngördü.
Bianco, "Mevduat davranışı artık değişti - piyasa ve mevduat oranlarına karşı çok daha hassas olacak" tahmininde bulundu.
Bu durum muhtemelen daha küçük ve bölgesel kreditörlere daha fazla zarar verecektir, çünkü mevduat sahipleri paralarını refleks olarak batmak için çok büyük olduğunu düşündükleri bankalara taşıyacaklardır. Nitekim Fed'in bildirdiğine göre, 15 Mart'ta sona eren haftada küçük bankalar 120 milyar dolar mevduat kaybederken en büyükler 66 milyar dolar kazandı. Başkan Biden'ın eski ekonomi danışmanı olan ve şu anda PGIM Fixed Income'da baş ekonomist olarak görev yapan Daleep Singh geçen hafta Journal'a verdiği demeçte, "Orta ölçekli bankalardaki mevduat franchise değeri konusunda gerçek endişelerim var" dedi. Federal sigortalı azami 250.000 $'ın üzerinde mevduatı olan tasarruf sahipleri ya da küçük işletmelerin rasyonel olarak bu parayı "daha güvenli alternatiflere" taşıyacağını söyledi.
Moody's bu ayın başlarında ABD bankacılık sisteminin kredi notu görünümünü düşürdüğünde, o da birçok kredi verenin mevduatlarına yönelik tehdide atıfta bulundu: "Önemli ölçüde gerçekleşmemiş menkul kıymet zararı olan ve perakende olmayan ve sigortasız ABD mevduat sahiplerine sahip bankalar... fonlama, likidite, kazanç ve sermaye üzerinde olumsuz etkilerle birlikte mevduat sahibi rekabetine veya nihai kaçışa karşı daha hassas olabilir." Enflasyon Fed'in %2'lik hedefine dönene kadar yüksek faiz oranlarının bu baskıları artıracağı belirtildi.
Federal sigorta tüm mevduatları kapsamadığı sürece, bu durum küçük ve orta ölçekli bankaların mevduatları üzerinde uzun bir baskı dönemi yaşanabileceğini ve bunun da onları satın alınmaya zorlayabileceğini ya da kredi vermelerini sınırlayabileceğini gösteriyor. Bu, kelimenin alışılagelmiş anlamında bir kriz olmayacaktır. Ancak nihai sonuç aynı olabilir.
Kaynak : WSJ - Greg IpÇeviri : Onder Sinan
